Recens mutatio in papatu iterum Vaticanum in centrum attentionis mediorum mundi posuit. Per plures hebdomades, media continuationem dederunt nuntiandis de processu conclavis et de indole personalis novi pontificis. Attamen haec inundatio mediatica obscuravit quaestiones altiores atque urgentes: Quomodo exercetur auctoritas in Ecclesia Catholica? Quam partem fideles agunt in eius structura? Et quatenus haec structura spiritum Evangelii, quem repraesentare praesumit, revera exprimit?

Modus quo media hanc transitionem tractaverunt illustrat inclinationem perturbantem: levitatem in disputatione de forma institutionali Ecclesiae. Speculatio fervida fuit utrum novus papa sit reformator vel traditionalista, utrum oriatur ex Septentrione vel Meridie Globali, utrum sit amabilis vel rigorose doctrinalis. Verum autem problema plerumque vitatum est: natura structuraliter inaequa ac exclusoria systematis ecclesiastici hodierni.

Saeculo XXI Ecclesia adhuc secundum rationem hierarchicam ac verticalem operatur, quae maiorem partem membrorum a processibus deliberativis excludit. Laici—praesertim mulieres—adhuc nullam veram vocem neque suffragium habent in consiliis ubi directiones pastorales, theologicae et institutionales statuuntur. Accessus ad potestatem reservatur solis clericis ordinatis, intra structuram non ad responsabilitatem communem sed ad obedientiam destinatam.

Hic modus non solum anachronisticus est respectu aliarum societatum quae formas gubernationis repraesentativas ac participativas amplexae sunt, sed etiam directe contrarius est ecclesiologiae Concilii Vaticani II, quod notionem Populi Dei ut activorum partium in vita Ecclesiae restituit. Attamen haec intuitio conciliaria impedita est systematice ab apparatu institutionali magis studio retinendi potestatem quam renovandi.

Haec structura hierarchica non sponte orta est. Exstitit potius ex saeculorum processus consolidationis, quo Ecclesia indolem assumpsit a motu Iesu alienam. In hoc processu, nucleus propheticus ac liberatorius Evangelii paulatim amotus est in favorem structurae cultui, liturgiae et doctrinae regendae deditae. Munus clericorum absolutum est, tamquam soli medii inter Deum et populum, dum communitas Christiana in audientiam passivam conversa est, a praxis transformante Regni Dei remota.

Per longas historiae partes, Ecclesia plus energiae impendit ad formas externas servandas—ritus, sollemnitates, normas liturgicas—quam ad nuntium bonum pauperibus nuntiandum, iustitiam exclusis conferendam, aut potestates oppressivas prophetice increpandas. Haec hypertrophia cultus super communitatem et missionem authenticam renovationem gravat. Recordari ac revindicare propositum Iesu liberatorium est conditio necessaria cuiuslibet reformationis ecclesialis seriae.

Quod etiam gravius est, haec structura rigida praetenditur divinitus esse legitima, ita ut potestas ecclesialis tamquam inquestionabilis ac inaccessibilis exhibeatur. Attamen Evangelium visionem prorsus diversam auctoritatis praebet. Iesus, longe ab usu potestatis dominativae, se servum ostendit: "Si quis vult primus esse, erit omnium novissimus et omnium minister" (Mc 9,35). In tractatione eius marginalium, in critica erga potestates religiosas sui temporis, et in modo convocandi communitatem, Iesus omnem auctoritatem relativavit quae bono communi non serviebat.

Fidelitas nuntio Evangelii sustinere nequit structuram ecclesialem quae potestatem in manus elitae clericalis concentrat, varietatem charismatum excludit, et mulieres systematice marginalizat. Immo, postulat profundam transformationem in directionem Ecclesiae, ubi auctoritas vere repraesentativa sit et tanquam ministerium, non privilegium, exerceatur.

Fideles vero inter resignationem et spem cautam vacillare videntur. Multi sentiunt non sufficere sperare in "bonum papam" vel in stilum magis affabilem. In profundioribus quaestionibus res vertitur: num Ecclesia parata sit ad implicationes Evangelii amplectendas et structuras potestatis revidendas quae plenam eius vitam impediunt.

In societatibus democraticis, Catholici active in processibus politicis participant, ubi iura, vocem, ac momentum habent. At in ipsa Ecclesia, ii dem cives ut subditi tractantur, sine canalibus efficacibus participationis in decisionibus quae communitatem fidei tangunt. Haec contradictio clamore emendationem postulat. Quousque tolerabimus hanc exceptionem ecclesialem, quae fidelibus negat quod in aliis vitae campis iustum agnoscitur?

Mutatio papatus esse debet occasio ad haec puncta diligenter perpendenda. Quaestio enim non est secundaria vel mere organizativa. Est quaestio theologica, evangelica et pastoralis. Possumusne defendere structuram potestatis quae neque nuntium Iesu neque dignitatem fidelium reflectit? Possumusne perpetuo differre reformationem quam magna pars Populi Dei iam per decennia petit?

In discrimine posita est ipsa Ecclesiae credibilitas eiusque facultas Evangelium incarnandi in mundo qui communitates vivas, apertas, ac corresponsabiles desiderat. Forsitan tempus est desinendi mutationem ex alto exspectare et ex imo incipere aedificare Ecclesiam fidelioris originibus suis, ac liberatam ab oneribus potestatis institutionalizatae.