Die hodie, Christianus qui Evangelium serio vivere eligit, incommoda, vel etiam suspecta figura videri potest. Eorum dedicatio praeceptis Iesu – non violentiae, iustitiae, pauperum curae, et potentiae ac consumismi reiectioni – saepe incommodum provocat, etiam intra ipsam Ecclesiam. Talis persona extranea, idealista loco iniquo posita, vel peius, minax videtur.

Haec reactio non fortuita est. Altas radices habet in historia Christianismi, qui motus persecutus coepit et institutione potentissima facta est. In itinere, Iesu nuntius revolutionarius vim suam amisit. Ille pauper Iesus, amicus marginatorum et potentiae religiosae criticus, figura commodior, ornatior substitutus est.

Hodie, qui Evangelium integre vivere volunt – pauperes eligentes, luxum reicientes, iustitiam quaerentes – resistentiam non solum a mundo, sed etiam intra Ecclesiam inveniunt. Vivere sicut Iesus et Ecclesiam ei similem esse postulare, minax est illis qui fidem commodam et systemati adaptatam malunt. Authenticus Christianismus neque docilis neque conformis est: criticus, propheticus, et incommodus. Evangelium non est theoria librorum; invitatio est ad vitam transformandam. In principio, fides Christiana inter vulgares homines nata est qui ea quae habebant communicabant, simul orabant, et cum spe vivebant. Nulla erant templa vel hierarchiae. Non dogmata, sed amor, iustitia, et communitas magni momenti erant.

Sed tempore, fides magis magisque intellectualis facta est. Quod olim erat vivendi modus, in discursus abstractos et seriem dogmatum Byzantinorum mutatum est. De natura Dei fervida certamina erant, dum verum humanum dolor oblivioni dabat. Evangelium, quod ad officium ducere debuerat, a vita distabat et in doctrinis quae nihil mutabant capiebatur. Theologia cessavit esse vox populo proxima et exercitium factum est quod neminem iam provocabat.

Ad Evangelium redire significat ad essentialia redire: pauperes audire, vitam communicare, ignoscere, et de novo mundo somniare. Incarnatio non solum fides est: Deus in humanitatem et eius fragilitatem ingreditur. In Iesu, Deus in parvo et quotidiano revelatur. Non dominatur – comitatur. Et hoc omnes potentiae structuras frangit.

Hanc contradictionem melius intelligere possumus considerando vires quae historiam Ecclesiae formaverunt: potentia et divitiae. Ab Edicto Mediolanensi saeculo IV, Ecclesia communitas persecuta a fundamentis esse desiit et structura privilegiata cum politica et oeconomica influentia in Imperio Romano facta est. Ex illo tempore, cupiditas dominandi, divitias accumulandi, hierarchias rigidas statuendi et normas ex superioritate dictandi institutionem a vivendi genere quod Iesus praedicabat et vivebat distulit. Dimensio revolutionaria Christianismi ab institutione absorpta est quae, a saeculo IV deinceps, cum potentia politica et oeconomica implicata est. Mutatio decisiva circa annum 370 facta est, cum divites et potentes in Ecclesiam ingenti numero intraverunt. Hoc logicam Evangelio alienam induxit. Elitae, in rhetorica et administratione imperiali educatae, munera ecclesiastica assumpserunt et communitatem cum structuris hierarchicis reorganizaverunt. Sic, Christianismus a fide marginali ad institutionem socialiter influentem circa orthodoxiam versatam transiit.

Quod olim nuntius bonus erat pauperibus, ad potentium utilitates accommodatum est. Haec logica hodie persistit. Problema non solum historicum est: structurae Ecclesiae hodiernae saepe adhuc illud exemplar reflectunt.

Communitas Christiana, quae locus servitii esse debuit, auctoritas super hominum vitas facta est. Cum illa transformatione decisiones factae sunt quae parum ad Evangelium pertinebant: servitus iustificata est, mulieres exclusae sunt, normae rigidae de sexualitate impositae sunt. Doctrina aedificata est quae excludebat potius quam accipiebat.

Divitiae et potentia criteria ad auctoritatem exercendam facta sunt. Fidelitas Iesu nuntio – qui ad servitium et simplicem vitam vocat – substituta est obedientia institutionali circa imperium. Qui Evangelium a marginibus vivere conabantur, siluerunt, quia eorum vitae contradictionem inter id quod Ecclesia praedicabat et id quod revera agebat revelabant.

Ad Evangelium redire vocatio est ad radicalem mutationem. Non solum de reformationibus aut linguae modernizatione agitur, sed de profunda conversione: iterum audire vocem Iesu, qui deorsum, a exclusis vocat. Significat structuras frangere quae iam non reflectunt missionem Regni Dei in terra aedificandi et fidem vivam et dedicatam recipere.

In hoc contextu, clerus decisiones fecit quae in saeculum XX permanserunt. A saeculo VIII, exempli gratia, preces Missae – Canon – in silentio et solum Latine dici coeperunt, lingua quae a populo iam non intelligebatur. Etiam hoc tempore sacerdotes Missam a tergo congregationis celebrare coeperunt. Practica Missarum privatarum divulgata est: celebrationes in quibus sacerdos solus officia, sine fidelium vel etiam ministrorum praesentia, saepe in parvis sacellis. Sic, liturgia, quae initio experientia communitaria erat, actus paene solum clero reservatus factus est, dum laici ad munus passivum et oboedientem redigebantur.

Simul, hae transformationes liturgicae systema oeconomicum favens clero genuerunt. Primis saeculis Christianismi, fideles oblationes ad altare deferebant, quae deinde secundum necessitates communitatis distribuebantur. Sed cum consolidatione institutionali cleri, hae oblationes mutatae sunt in pecuniarias solutiones quas laici pro Missis facere debebant. Haec logica pecuniaria ad alia sacramenta et ritus religiosos extendit, ut baptisma, matrimonia, confirmationes, sepulturas, festa civitatum, oppidorum et parochiarum.

Ex his sequuntur practicae magna opacitate morali insignes. Unum exemplum clarum sunt Missae Gregorianae dictae: series 30 Missarum per 30 dies continuos celebratarum, cum promissione animae ex purgatorio celeriter liberandae. Harum Missarum pretium significanter altius erat quam Missae ordinariae. Ut minoris pretii Missas ordinarias compensarent, nonnulli sacerdotes plures Missas celeriter successivas celebrare coeperunt. Ad haec accessit negotium indulgentiarum adhuc lucrativum et controversum, a Papa Leone X promotum ad constructionem Basilicae Sancti Petri Romae pecunia sustentandam.

Hierarchiae ecclesiasticae desierunt intendere in servitium et propinquitatem populo et occupatae sunt ab illis qui potentiae valores incorporabant: praestigium, politica, et influentia. Loco sequendi Boni Pastoris exemplar, multi duces ecclesiales acti sunt ut administratores de sua auctoritate conservanda solliciti essent, Evangelium ut ducem suum loco ponentes. Exemplum praecox fuit doctrina Papae Gelasii I anno 494, quae spirituale a temporali separabat, initium tensionis diuturnae faciens in qua Ecclesia etiam temporale dominari quaerebat. Auctoritate divina reclamans, Ecclesia potestatem ultra sphaeram religiosam exercere intendebat, politicam, oeconomicam, et quotidianam vitam hominum afficiens. Papatus figura cum potestate tam doctrinali quam civili factus est, imperia aemulans. Haec mixtura spiritualis et mundanae potentiae periculosam ambiguitatem creavit: Ecclesia, ad Regnum Dei incarnandum vocata, coepit agere sicut aliud quodlibet regnum, pro dominio contendens. Se ab Eo distulit qui potentia uti noluit ad se salvandum et structuras religiosas oppressivas denuntiavit. Fides cessavit vivere ut experientia transformativa et facta est systema regulatum. Salus solum oboedientibus promissa est. Evangelium lectum est, sed non vixit. Quod vis liberatrix esse debuerat, religio facta est servientes ordini constituto. Relatio cum Iesu submissione hierarchiae substituta est.

Medio Aevo, haec potentia ad culmen pervenit. Papa iam non unus inter alios erat, sed supremus dux, cum potestate omnimoda. Leges dictabat, iudicabat, gubernabat. Evangelium a Ecclesia in curiam mutata remotum est. Auctoritas iam non ut servitium, sed ut imperium intelligebatur. Momentum clavem in centralisatione potentiae ecclesiasticae fuit Dictatus Papae anno 1075, in quo Gregorius VII suprematia Papae super omnem humanam auctoritatem, etiam imperatores, clamavit. Non solum reformatio institutionali, sed affirmatio theologica quae lineam inter spirituale et temporale confudit. Haec visio ad extremum pervenit cum bulla Unam Sanctam anno 1302, quae submissionem Papae ut condicionem salutis postulabat. Hoc non symbolicum erat – doctrina officialis erat quae potentiam ecclesiasticam in mediatorem necessarium inter Deum et humanitatem convertit.

Die VIII mensis Ianuarii anno MCDLIV, Papa Nicolaus V decisionem fecit quae hodie nobis incomprensibiliter iniusta videtur, quamquam eo tempore cum theologia potentiae a Gregorio VII elaborata congruens erat. Fiducia in sua "plenitudine potestatis apostolicae," Papa Regi Portugalliae nihil minus quam omnia regna Africae concessit. Haec "donatio" ius comprehendit omnia dominia, possessiones, et bona capere, et invadere, vincere, et populos Africae in perpetuam servitutem redigere. Haec "generosa" et extravagantissima concessio ab aliis Pontificibus, inter quos Leone X anno MDXVI et Paulo III anno MDCXXXIV, confirmata est. Ita "donum" Africae Portugalliae, theologiae plenitudo potestatis innixum et a tribus Pontificibus firmatum, factum historicum innegabile est quod partes et influentiam Papatus in evolutione colonialismi manifestat.

Pontificia "generositas" non solum Portugalliam comprehendit, sed ad Hispaniam quoque se extendit. Notum est seriem documentorum per quae Papa Alexander VI regibus Hispanicis insulas et terras inventas vel inveniendas concessit. Praeterea, Papa dominium coronarum Hispaniae et Portugalliae per lineam imaginariam centum leucis ad orientem et meridiem insularum Azorum et Capitis Viridis transeuntem divisit. In bulla sua Inter Caetera die IV mensis Maii anno MCDXCIII, Alexander VI aurum, aromata et multas alias res pretiosas in terris nuper inventis inveniri agnovit. Papa, se auctoritate praeditum putans ad omnia inventa regibus Hispaniae concedenda, "liberaliter, certa scientia et virtute plenae potestatis apostolicae," Catholicis Regibus "plenam, liberam et omnimodam potestatem, auctoritatem et iurisdictionem" super haec territoria concessit.

Christianismus, pro liberatione, ad dominandum usus est. Multis populis, crux symbolum spei esse desiit et signum subiectionis facta est. Integrae culturae destructae sunt cum theologiae auxilio quae potentiae serviebat. Illa historia non finita est. Etiam hodie, discursus religiosi sunt qui exclusionem et inaequalitatem iustificant. Ecclesia non solum testis erat: protagonista erat in systemate quod fide usus est ad opprimendum. Gravissimum est quod multi hoc scienter fecerunt, cum ritibus, benedictionibus et documentis papalibus. Theologia, pro prophetica, sedativum facta est quod potentiam iustificabat. Divites consolata est loco vocandi eos ad conversionem. Sic Evangelium prodidit, quod imperia non benedicit. Ut Ecclesia credibilitatem recuperet, hanc historiam cum audacia debet afferre. Radices quae tantam caecitatem permiserunt examinare debet.

Hodie, systema dominationis – capitalismus in privata proprietate et mercatu fundatus – nullam condemnationem vel interrogationem ab hierarchia ecclesiastica recipit quae adhuc potestatem in Ecclesia tenet. Per Missam, nuntius Evangelii qui hoc systema provocat, ad brevem lectionem liturgicam redigitur, typice sequitur interpretatio superficialis et non-dedicata quae conversionem mundi secundum Iesu visionem non promovet. Vincula divitiis et potentiae actionem Ecclesiae adhuc conformant, quae saepe fideles ad practicas devotas et actus cultus circa salutem aeternam ducit, sine promovendo mutationes concretas in structuris iniustitiae terrenis.

Authenticus Evangelium vivum manet, non in potentia, sed in marginibus, inter eos qui Iesum cum amore sequuntur et privilegia non quaerunt. Non venit ad structuras sustentandas, sed ad novam vitam secundum libertatem et amorem excitandam. Hodie, urget necessitas ad Iesum revertendi – non ad eum institutionalem, sed ad eum qui cum pauperibus ambulat et iniustitiam impugnat. Non est quaestio quid Ecclesia velit, sed quid mundus indiget: iustitia, panis, teneritas, veritas. Et sic vivere ut illa verba ad vitam veniant. Sic solum Christianismus animam suam recuperare poterit. Qui hunc iter sequitur, non solus ambulat: ambulat cum vulneratis, somniantibus, et cum ipso Deo, qui non desuper imperat, sed se deorsum tradit. Hoc Evangelium non praedicatur – vivitur. Et sic solum Christianismus a seipso salvabitur.