Page 32 - heleco-95_Neat

mpas supren M M Ma a aj j jo o o- - -6 6 68 8 8: : : L L La a a j j ju u un n nu u ul l li i in n no o oj j j g g gr r ri i im mp pa as s s su up pr re en n Majo-junio de la jaro 1968. Ĉu revolucio aŭ socia ĉefe kontraŭ la junularo. En la eksteraĵoj de la gran- krizo? Socia krizo, sendube, eble ankaŭ revolucio, daj urboj etendiĝis, ekde la jardeko de 1950, vastaj iamaniere. Ĉiukaze endas klarigi ke ne temis pri po- neregulaj kvartaloj da kabanoj, domaĉoj. La plej litika revolucio, laŭsence de la ĝistiamaj revoluciaj granda, kun 14.000 enloĝantoj, estis tiu de Nanterre, procezoj: Francio 1789-1793, Rusujo 1917… «Re- situita ĝuste antaŭ la universitato kie ekkomencis la volucio ekstertipa», estis nomata de iuj, tiu de la jaro gestudenta kontest-movado. 1968. Kiam oni mencias ĉi tiun daton oni tuj rilat- Sed la ekonomio ne estis la sola, eĉ ne la ĉefa kialo igas ĝin kun la okazintaĵoj de Parizo dum la monatoj de la socia krizo. Kvankam la socia mobilizado ne de majo kaj junio de tiu jaro, sed oni devas klarigi ke celis politikajn transformigojn, la politikaj ŝanĝoj la tiamaj mobilizoj okazis ankaŭ en aliaj lokoj: en okazintaj dum la antaŭaj jardekoj sufiĉe influis en la Francio mem (Nanterre, Nantes, Le Mans, Boulo- evoluado de la menso de la civitanoj. La procezo de gne-Billancourt), en aliaj eŭropaj landoj (Germanio, senkoloniigado transformis la rilaton de la eŭropaj Hispanio, Svisio, Italio, Ĉeĥoslovakio…) kaj ankaŭ metropoloj kun la ekskolonioj; la kazo de Francio en la Amerika kontinento (Meksiko, Usono, Argen- rilate al Argelio kaj Hindoĉinio estis sufiĉe traŭma tino, Urugvajo…). Sed la gestudenta malkvietiĝo de kaj fonto de perforto en Francio mem. Poste la mili- Parizo iĝis simbolo de ĉiuj ceteraj tiutipaj okazint- to de Vietnamio kaj la venko de la Revolucio en Ku- aĵoj dise en la mondo ĝuste pro tio ke la pariza mo- bo instigis la progreson de la ideoj de maldekstraro biliziĝo estis ŝarĝita de simboloj de rifuzo de multaj kaj rifuzo de la imperiismo. En la sama direkto in- aferoj kiuj tiam estis trovante ĝeneralan rifuzon en la fluis la tiama disvolviĝo de la Kultura Revolucio en Okcidenta socio. Eĉ multaj personoj kiuj, kiel ni, ne Ĉinio, mise interpretita en Okcidento. Dume en troviĝis tiam en la lokoj kie estis okazante la mobi- Francio la registaro de Karlo de Golo (De Gaulle) ne lizadon, identiĝis kun kaj sin sentis reprezentataj de estis sufiĉe stabilita, kaj lia maniero regadi estis la parizaj gestudentoj. Ni priskribu la elementojn kaj taksata kiel tro aŭtoritateca. Tiu problemo de la aŭto- valorojn de la Okcidenta kulturo kiuj krizis kaj tro- ritateca regado tiam estis pli akra en Hispanio kaj vis rifuzon en tiu okazo. Samkiel en la kazoj de aliaj Ĉeĥoslovakio; tial la socia malkvietiĝo estis rimark- krizoj kaj revolucioj, politikaj aŭ ne, la generiĝo de inda ankaŭ en tiuj landoj. la ideoj kaj sentoj kiuj provokis la revolucian eks- Krom la ekonomia kaj politika situacioj, eble pli gra- plodon, estis maturiĝinte dumlonge, ofte ne rimark- vis en tiu procezo la kulturaj faktoroj. La idearo de ite, en la kolektiva menso de la socio. La revoluciaj iu popolo aŭ ĉiu ajn kolektivo respegulas la teniĝon okazintaĵoj estas nur la videbla rezulto de io kio jam de la koncerna popolo aŭ homa kolektivo pri si estis instalita en la menso de la socianoj. mem: mem-fido aŭ fido pria sia destino kaj alvok- Ni komencu per la krizo en la ekonomia tereno. iĝo, respekto pri si mem, pritakso de sia propra valo- Kvankam la iniciativo de la kontest-movado estis de ro kaj indeco… Nu, ĝuste tiuj valoroj krizis tiam en la junaj gestudentoj, en Francio baldaŭ la afero estis la Okcidenta socio kaj tio respeguliĝis en la mobiliz- kontaĝita al la laboristaro kaj okazis grandaj amasaj iĝoj de Parizo. La maljustaĵoj de la koloniismo kaj la strikoj kaj manifestacioj de la gelaboristoj aldone al imperiismo, la malegaleco de la kapitalista socio ve- la studenta mobilizado. Tio ne estus okazinta se ne kis naŭzon en la junularon de tiu socio. Sed dume la estus problemoj en la ekonomia tereno. Post jardekoj socialista-komunista alternativo estis perdante pre- de ekonomia progreso en Francio, kaj ĝenerale en stiĝon antaŭ la okuloj de tiu junularo. Tiujare mem Eŭropo, en 1968 estis jam aperintaj signoj de ekono- estis en Ĉeĥoslovakio popola rezisto kontraŭ la ko- mia malboniĝo. Estis kreskante la nombro da sen- munista reĝimo kaj dek-du jarojn antaŭe estis per- laboruloj kaj komence de tiu jaro estis jam duon- forte sufokita en Hungario popola ribelo kontraŭ la miliono nur en Francio, kaj estis du milionoj la nom- koncerna komunista reĝimo. Ĉio-ĉi alportis krizon al bro da laboristoj kiuj, en tiu lando, vidis sian salaj- la fidantoj de tiu sistemo kiel alternativo al la kapi- ron limigitan al la minimuma interprofesia kvanto talismo. La reago de la parizaj gestudentoj de Majo- laŭleĝe garantiita. Tiu ekonomia problemaro efikis 68 pri tiu realaĵo estis la multaj sloganoj kaj flagoj 32