Vivimus tempore, in quo sine fine iteratur proprietatem privatam fundamentum esse libertatis, prosperitatis, et ordinis socialis. Dicitur eam sine restrictionibus defendere idem esse ac progressum tueri. Sed hic sermo, qui in titulis bene sonat, contrarietatem gravem celat: quid prodest proprietatem tamquam ius absolutum defendere, si milia hominum nec tectum honestum habere possunt?

Exemplum manifestissimum Matriti invenitur. In regione La Cañada Real, centenae familiae per annos in neglectis condicionibus vixerunt, sine accessu certo ad officia fundamentalia, ut electricitatem. Multi incolarum neglecti aut criminati sunt, dum contentio de possessione terrae inter auctoritates regionales, consilia localia, et possessores privatos sine fine protrahitur. Multum loquuntur de “iure proprietatis”; sed quid de iure humane et cum dignitate vivendi?

Hoc non est casus singularis. Imago est quomodo in Hispania et multis aliis regionibus mundi defensio proprietatis privatae saepe confundatur cum tutela utilitatum divitum. Cum fit interdictum de redistributione loqui, cum tributa super divitias vel possessiones demonizantur, id quod revera defenditur non est libertas, sed ordo inaequalissimus.

Contra, Civitas partes insignes et insubstituibiles habet: iura cunctis praestare debet, non privilegia paucis. Sunt res quas singuli soli solvere non possunt. Habitatio, educatio, valetudo, mobilitas, energia—haec mercatus aut caritas sine regulatione efficaci praestare non possunt. Solum actio publica valida, cum legibus redistributionis et vigilantia firma, inaequalitates structurae corrigere potest.

Et hoc non est solum theoria. Intuere, exempli gratia, evolutionem pretii locationum in urbibus ut Barcinone aut Matriti, ubi multa vicinitates in metas speculationis versae sunt a societatibus collocandi capitalis et dominis maximis. Interim, milia hominum habitationem parabili pretio invenire non possunt. Proprietas non solum instrumentum lucri esse debet. Etiam functionem socialem habere debet.

At, cum mensurae proponuntur ad has inaequalitates corrigendas—sicut moderatio incrementorum mercedis locationis iniustae, tributatio dominorum multarum possessionum, aut recuperatio domuum vacuarum in usum publicum—eadem argumenta audiuntur: libertatem oppugnari, incertitudinem iuridicam creari, oeconomiam periclitari. Sed quid de vera insecuritate eorum qui domum habere non possunt? Quid de illis quorum oeconomia non sufficit ad finem mensis pervenire?

Inaequalitas problema abstractum non est. Vultus habet, nomina, domicilia. Etiam numeros habet: in Hispania, decima pars ditissima plus quam dimidiam partem divitiarum tenet. Possumusne vere loqui de libertate, cum initium tam inaequale sit?

Itaque meminisse oportet aequalitatem non ex inertia nasci. Aequalitas aedificanda est. Et sola Civitas eam praestare potest: interveniendo ubi mercatus deficit, excessus capitalis corrigendo, et protegendo eos quorum voces in titulis diurnorum non audiuntur.

Proprietas privata ius legitimum esse potest, sed non potest superius esse quam ius ad vitam dignam. Non potest adhiberi ad exclusionem, speculationem, vel privilegium hereditarium protegendum dum maior pars spem negatur. Non potest esse excusatio inertiae.

Aequalitatem defendere non est contra aliquos agere, sed pro omnibus stare. Est curare ut democratia non sit larva, sed veritas communis. Quod voluntatem politicam, iustitiam fiscalem, et animum requirit narrationes dissolvendi quae privilegia libertatem simulant. Nam sine aequalitate, proprietas libertas non est—dominatio est. Et sine Civitatis tutela, dominatio fit lex.