Page 43 - heleco-95

kion de la la frankoj kaj konkerinta la regionojn de traŭ la tiam naskiĝanta Reformacio, kaj en la nor-
Valencio, Baleara insularo, Sardia insulo kaj eĉ do de Afriko, kaj disrabante Romon…
teritoriojn en Italio kiel Napolo k. a. Verdire la aŭ- La plano enparenciĝi kun la reĝa familio de An-
daco kaj agresemo generitaj en tiuj regnoj laŭlon- glio fiaskis post du geedziĝaj provoj de unuigo. Se
ge de la ok-jarcenta militado kontraŭ la muzulma- la dua el ĉi tiuj, tiu de Filipo, la filo de imperies-
noj estis forta. Krome tiuj ecoj longe daŭris post la tro, kun Mario Tudoro, estus havinta heredontan
finiĝo de la Rekonkero. La geedziĝo de la Kato- filon, la historio de Eŭropo estus rezultinta tre mal-
likaj Gereĝoj rezultis esti la definitiva politika pa- sama ol ĝi reale estis. De tiam Anglio, kiu estis
ŝo por la unuiĝo de la regnoj de Kastilio kaj Ara- naskiĝanta potenco tiam, sin oponis per ĉiuj rime-
gono kaj formante regnon kiun de nun ni povas doj al la tiama unua potenco, la hispana imperio.
nomi Hispanio. La saman jaron de la finkokero de Ĉar kvankam tiu Filipo la 2-a de Hispanio, ne he-
la maŭra Regno de Granado, hispanaj ŝipoj alvenis redis la imperiestran tronon de sia patro, tamen li
al la Amerika Kontinento. De tiam Hispanio kaj estis la plej potenca monarko de sia epoko. Rezul-
Portugalio dediĉiĝis al la konkerado kaj koloniig- te de la frukto de pluraj enparenciĝoj de la reĝaj
ado de tiu kontinento. familioj de Hispanio kaj Portugalio, Filipo sukce-
Hispanio poste aneksis, ne senmilite, la Regnon de sis sin kroni en ĉi lastan landon. Kuniginte la reg-
Navario. Sed la ĉefa trajto de la politiko de la nojn de ambaŭ iberiaj landoj kun ties respektivaj
menciitaj gereĝoj estis ilia strebado enparencigi koloniaj imperioj, kun dominioj en Eŭropo, Azio,
sian idaron kun aliaj reĝaj familioj de Eŭropo cele Afriko, Ameriko kaj Oceanio, rezultis ke tiu reĝo
formi pli ampleksajn posedis imperion sur
regnojn. Ja, iliaj gefiloj kiu neniam ĉesadis lu-
edz(in)iĝis al heredon- mi la suno. Neniam Pe-
taj princ(in)oj de Fran- lajo kaj ties sukcedin-
cio, Anglio, Portugalio toj povis sonĝi pri tia
kaj Aŭstrio. Tiu politi- kulmino de la modesta
ko daŭris laŭlonge de kontraŭ-maŭra rezistado
kelkaj generacioj inter kiun ili entreprenis.
la posteularo de tiuj ge- La konservado de tiom
reĝoj. Konscie aŭ ne- ampleksa kaj komplek-
konscie tiu politiko ha- sa imperio postulis sen-
vus kiel kulminon, se ĝi ĉesa militado, foje sam-
estus sukcesinta, unu- tempe en diversaj mond-
igi tutan Eŭropon laŭ la partoj: Liaj trupoj de-
sama procedo laŭ kiu vis batali en Francio,
estis reunuiĝinta Hispa- Imperiestro Karolo la 5-a en Italio, en la Medite-
nio. La sukcesoj kaj fi- raneo kontraŭ la turkoj,
askoj de tiu procezo daŭris kelkajn jarcentojn kaj en Nederlando, kelk-loke en Ameriko, en norda
apartenas ne nur al la historio de la menciitaj Afriko, en la maro kontraŭ Anglio… Kaj en Por-
landoj sed ankaŭ al la universala historio dum la tugalio por certigi al si la akiron de tiulanda krono.
tuta t. n. Moderna Erao, t. e. ekde la fino de Sed la unuiĝo de tiuj iberiaj landoj ne estis defi-
Mezepoko ĝis la Franca Revolucio. Estas nek eble nitiva. Fakte ĝi daŭris nur ses-dek jarojn kaj fin-
nek necese priskribi tiun procezon detale, eĉ ne iĝis dum la reĝado de iu nepo de Filipo la 2-a
resume. Ni diru tamen ke rezulte de tiu politiko, kiam Portugalio sukcesis sendependiĝi dank’ al la
en difinita momento, iu nepo de la Katolikaj Ge- helpo de Anglio. La formado kaj plifirmiĝo de la
reĝoj, kiu heredis krom la dominioj de ĉi ties his- angla imperio havis kiel ĉefa kontraŭdiro la ekzist-
panaj geavoj, ankaŭ la regnojn de la aliaj geavoj: adon de la hispana imperio, do Anglujo entrepre-
Maksimiliano de Aŭstrio kaj Mario de Burgonjo, nis politikon de iompostioma ruinigado de la povo
krome li ankaŭ iĝis imperiestro de Germanio. Dum de Filipo la 2-a kaj ĉi ties sukcedintoj en Eŭropo
la reĝado de tiu Karolo la 5-a, la hispanaj koloni- kaj en la Amerika kontinento.
istoj detruis kaj konkeris en Ameriko antikvajn Jam ekde la epoko de la dua Filipo kaj ankoraŭ
indiĝenajn imperiojn en Meksikio kaj Peruo, kaj dum tiu de ties nepo Filipo la 4-a, Nederlando, alia
hispana perŝipa ekspedicio alvenis ĝis Oceanio kie teritorio de tiu ampleksa imperio de la hispanaj
poste estis entrepenita kaj realigita la konkero kaj habsburgaj reĝoj bataladis klopodante atingi sian
koloniigado de la Filipina insularo. Ankaŭ dum tiu sendependecon. Kaj en la jaro 1640, ĝuste kiam
reĝado hispanaj trupoj batalis en Germanio kon- sendependiĝis Portugalio, hispanaj trupoj estis ba-
43