Page 81 - heleco-93_Neat

Kial konvenas al ni studi la Rusan Revolucion? Konferenco de Josep Fontana en la prezentado de la komisiono de la centjaro de la Rusa revolucio. Josep Fontana i Lázaro estas emerita profesoro de Historio kaj gvidas la Universitatan Instituton de Historio Jaume Vicens i Vives de la Universitat Pompeu Fabra de Barcelono. Li estis instruisto de kelkaj generacioj de historiistoj kaj sociaj sciencístoj, kaj verkisto de multaj libroj pri la politika historio de la 20-a kaj 21-a jarcentoj. Fontana estis unu el la plej emblemaj figuroj de la demokratia re- zistado al la frankismo kaj senlaca aktivulo favore al la afero de la demokratio kaj la socialismo. Estas kelkaj kialoj kiuj igas necese ke ni nenion (ĝenerale apenaŭ 5 elcenon el la tu- studu denove la historion de la rusa revolu- ta havaĵo), la plejsupera dekonparto el la cio. Unue, estas necese tion fari por doni riĉularo posedas klaran plejmulton el la tuto sencon al la ĝenerala historio de la 20-a jar- (ĝenerale pli ol 60 procenton el la tuta hav- cento. Historio kiu, laŭ ni povas ĝin ekza- aĵo. Kaj foje eĉ 90 elcenton)”. meni nun, de la perspektivo de la unuaj ja- La malegaleco de la havaĵoj, kiu tradukiĝas roj de la 21-a jarcento, montras al ni enig- en malegaleco de la enspezoj, signas, laŭ mon malfacile eksplikeblan. Se ni uzas iun Piketty, la tutan kurson de la historio, kiam indikilon de la socia evoluo kia estas la me- la taksoj de kreskiĝo de la loĝantaro kaj de zurilo de la malegaleco pri la riĉeco, ni po- la produktado ĝenerale ne preterpasis 1 el- vas vidi ke la 20-a jarcento komenciĝas en centon ĉijare, dum la “pura rendimento” de la unuaj jardekoj kun socioj tre malegalecaj, la kapitalo sin tenis inter 4 kaj 5 elcento. Ĉi kie la riĉeco kaj la enspezoj akumuliĝas en tiuj konsideroj kondukas lin al ia interpret- tre malpleksa parto de la loĝantaro. Ĉi tiu ado draste formulita: “Dum esenca parto de situacio komenciĝas ŝanĝiĝi en la jardeko la homa historio la plej grava fakto estas ke post 1930 kaj tio okazas spektaklece en la la takso de rendimento de la kapitalo ĉiam jardeko post 1940 kiam komenciĝas epoko estis malpli ol dek- al dudek-oble pli granda en kiu okazas pli egaleca distribuado de la ol la takso de kreskiĝo de la produktado kaj riĉeco kaj la enspezoj. Situacio kiu daŭras de la enspezo. Sur tio baziĝis, ĉefe la fun- stabila ĝis 1980: estis la feliĉa epoko dum damento mem de la socio: estis tio kio per- kiu disvolviĝis en grandparto el la mondo la mesis al iu klaso de posedantoj dediĉiĝi al komfort-socio, epoko de altaj salajro kaj pli- io pli ol sia propra subtenado”. Kio estas boniĝo de la vivnivelo de la laboristoj, kiam kvazaŭ diri ke la civilizacio, la scienco kaj la iu usona prezidento eĉ intencas iniciati pro- arto estas filoj de la malegaleco. gramon de milito kontraŭ la malriĉeco. Poste estus veninta, en la 20-a jarcento, Ĉio-ĉi finiĝis en la jardeko post 1980, ekde etapo en kiu la lla reguloj de la ludo ŝajne kiam denove kreskis la indikiloj de mal- estis ŝanĝante, ĉefe sekve, li asertas, de la egaleco, kiuj pretersuperas tiujn de la ko- detruo okazigita de la du mondaj militoj kaj menciĝo de la jarcento, ĝis tioma punkto ke la sociaj konvulsioj, kiuj okazigis tiun minim- Credit Suisse denuncis antaŭ malmultaj umon de la malegaleco kiu okazis inter monatoj ke la 70 procento da plej malriĉa 1945 kaj 1980. Sed la normaleco restariĝis loĝantaro el la planedo ne havas entute eĉ ekde la jardeko post 1980, ĝis alveni al la 3 procentojn el la tuta riĉeco, dum la 8,6 nuntempa ekstrema malegaleco. elcento inter la plej riĉaj akumulas 85 el- El ĉi tiu fakto ekstartas lia antaŭvido ke laŭ- centojn. longe de la 21-a jarcento, tio estas ĝis la Kio okazis kio povus ekspliki ĉi-tiun evo- jaro 2100, la kresko de la produktado es-tos luon? Thomas Piketty asertas ke la mal- apenaŭ 1,5 elcento kaj ni estos en iu si- egaleco estis ĉiamdaŭra karakteraĵo de la tuacio en kiu la supereco de la rendimentoj homa historio. Mi legas al vi liajn vortojn: de la kapitalo denove estos kiel antaŭe kaj “En ĉiuj socioj kaj en ĉiuj epokoj la plej mal- estus restariĝinte la normaleco. Pro kio li fi- riĉa duono el la loĝantaro posedas preskaŭ nas per iu pesimisma konkludo: “Ekzistas 81 81