Page 53 - heleco-93_Neat

sur ia ekonomia malekvilibro; se ĝia efiko estas malpli Ĉiukaze fiaskis la intencoj solvi la aferon ene de la sis- akra en iuj lokoj, la premo intensiĝas aliloke. Ni vidu temo; ne eblis starigi parlamentan politikan reĝimon si- la situacion de Kongo fine de la 19-a kaj komence de milan al tiu de okcidenta Eŭropo. En tiu stagna situa- la 20-a jarcentoj. cio, estis faktoro de malstabiligo la milita konflikto En la jaro 1885, en la t. n. Konferenco de Berlino, Bri- kiun Rusio havis en 1905 kontraŭ Japanio. La rusa tio kaj Francio, interakordis kun la germana kanceliero mararmeo estis detruita de la japanoj kaj la registaro de Otto von Bismark la distribuon de plejparto el la afrika la Caro sin vidis devigita subskribi interakordon tre hu- teritorio por ĝia ekspluatado far tiuj potencoj. En tiu miligan por la lando. Ĉi tio estis kaŭzo de malkontento forumo oni decidis asigni al la belga reĝo, Leopoldo la kaj popola mobiliziĝo. La 22-a de januaro de 1905 iu 2-a, ampleksan terzonon meze de la kontinento. Tiu te- granda manifestacio trairis la stratojn de Sankt-Peter- ritorio, kiu estis nomata Kongo, estis de tiam ekspluat- burgo kaj adresiĝis al la Vintra Palaco de la Caro Niko- ata kiel privata propraĵo de la belga monarĥo. Dum pli lao la 2-a mendante mildigon de la mizera stato de la ol dudeko da jaroj la lando estis senigita je siaj naturaj popolanoj. Antaŭ la palaco, la polico brutale reagis riĉaĵoj, precipe kaŭĉuko kaj eburo, favore al Leopoldo pafante kontraŭ la popol-amaso mortigante preskaŭ mi- kaj pere de la sklava laboro de la indiĝena loĝantaro. lon da personoj Tiu evento estas konata en la historio Por kontroli la kongolanojn, la kolonia administracio kiel “la sanga dimanĉo”. Post tio la mobiliziĝo etend- starigis reĝimon de teroro, kiu ofte realigis amasan iĝis al la ĉefaj urboj de la lando kaj en Odeso la mar- murdadon kaj mutiladon je manoj. Multaj personoj, in- istoj de la kiras-ŝipo Potemkin ribelis kaj pik-mortigis ter kvin kaj dek milionoj, estis viktimoj de tiutipa sub- la tutan oficiraron. La Caro promesis la kunvokadon de premado. Estis ia internacia reago kontraŭ tiu politiko asembleo, Dumao, kiu, fakte, estis konstituita en majo kaj ekde la jaro 1908 Kongo jam ne plu estis privata de 1906 kun plejmulto el deputitoj de liberalisma ideo- propraĵo de la reĝo sed daŭre restis kiel belga kolonio. logio. Sed la eksperimento ne prosperis: sufiĉis ke la La situacio en aliaj kolonio de eŭropaj landoj ne tiel es- asembleo prezentus serion da progrescelaj projektoj tis kruelaj kiel tiu de Kongo sed tamen la vivkondiĉoj por ke la Caro decidu la tujan dissolvon de la Ĉambro. de la enloĝantoj de la koloniaj teritorioj ĉiam estis, kaj Ĉi-foje ne okazis popola reago kiel tiu de la kapto de la daŭre estas, multe pli mal- Bastilo en Parizo en 1789, bona ol tiuj de la eŭropanoj. sed ĉiukaze la normala rilato Tiurilate oni povas diri ke la inter la rusa monarĥo kaj sia prezo de la Konfort-socio de La imperiismo ekape- popolo estis definitive romp- la malaltaj klasoj de la in- ras kiel disvolviĝo kaj ita, kaj tio signifis ke la mo- dustriigitaj landoj estas la narkisma institucio ne havis mizero de la popoloj de la rekta daŭro de la bazaj perspektivon de feliĉa est- malevoluintaj landoj. karakteraĵoj de la kapi- onteco en tiu lando. En la 20-a jarcento, la indus- talismo. Sed la situacio en 1906 estis triigita mondo ne limiĝis al ke la opozicio estis silentig- Eŭropo. Jam de tre frue Uso- ita kaj la revoluciuloj trov- no ĝuis de tre favoraj kondiĉoj por rapide antaŭmarŝi iĝis aŭ en malliberejoj aŭ ekzilitaj. Kaj tre grave, post en la procezo de industria progresado. Ĝia kolonia spa- la milita malvenko antaŭ Japanio, Rusio entreprenis in- co estis Centra kaj Sud-Ameriko, kiuj iompostiom li- tensan procezon de industriiĝo. Oni kreis multajn fa- beriĝis el la dependeco de eŭropaj potencoj sed por fali brikojn en la zonoj de Sankt-Peterburgo kaj Moskvo, sub la kontrolo de la usona kapitalismo. Menciinda es- kaj sekve de tio tre pligrandiĝis ankaŭ la nombro da tas ankaŭ la kazo de Japanio. Ĉi tie ne estis liberalisma laboristoj. En tiu socia medio formiĝis grupoj de politi- kaj burĝa revolucio; la reformoj en la ekonomio kaj la kaj aktivuloj. Jam dum la mobiliziĝo de 1905 okazis politiko estis iniciato de la imperiestra povo; temis pri amasa popola partopreno en asemblea movado kiu en revolucio farita desupre. Ĉiukaze la japana industria re- tiu lando estis nomata “sovetismo”. La sovetoj estis re- volucio estis tiel kapitalista kiel tiu de Okcidento, kaj voluciaj konsilioj formitaj de la laboristoj kaj la civit- la interklasa malegaleco estis tute simila al tiu de Eǔ- anoj ĝenerale. En ili partoprenis kaj ludis gravan rolon ropo kaj Ameriko. la membroj de la diversaj politikaj pozicioj: anarkistoj, Aparta atento meritas la kazo de Rusujo. Ankaŭ tie ne marksistoj, liberalistoj… La aŭtokratisma politiko de la estis okazinte la burĝa revolucio, kaj la lando estis, ko- Caro sufokis en 1906 la funkciadon de tiu asemblea mence de la 20-a jarcento, tre malmulte industriigita movado sed la aktivuloj de la laboristaj organizaĵoj spite al la granda ebleco kiun ĝi havis tiurilate. La aŭ- daŭrigis sian agadon eksterleĝe. Notindas ke ene de la tokratoj de tiu granda lando ne tiel estis saĝaj kiel tiuj marksistaj fortoj de Rusujo jam en 1903 konkretiĝis de Japanio. Krome la aristokrataro estis potenca kaj la malakordo inter la reformistoj kiuj postuladis la for- burĝaro tre malforta. Tiuj cirkonstancoj kaj la fakto ke lason de la revolucia strategio (menĉevistoj) kaj tiuj la ideoj povis libere flui el la eŭropaj landoj, igis ke la kiuj subtenis la neceson je revolucio kaj diktaturo de la ĉefa revolucia teniĝo kiu generiĝis en Rusio estis tiu de proletaro. Ĉi lastaj estis la bolŝevistoj, kies plej elstara la malaltaj klasoj de la socio: la kamparanaro kaj la ne lidero estis Lenino. Sovetoj, menĉevistoj, bolŝevistoj, tre granda industria laboristaro. Krom tio, estis iomete Lenino… Temas pri personoj kaj kolektivoj kiuj ĉef- da opozicio, liberalism-tipa, inter la negrava burĝaro. rolos en 1917 la plej decidan proletaran revolucion. 53