Page 18 - heleco-93_Neat

Senato kaj povis vetoi tie leĝojn ne-konvenajn por la partopreno en la antigata profito. Fine, estis la tute sen- plebo. Grava diferenco inter la plebo kaj la superaj kla- havaj plebanoj kiuj estis nomataj proletarii (proletoj) soj estis ke la membroj de ĉi lastaj estis instruitaj ho- tial ke ili havis nur idaron (prolem, en la latina lingvo) moj. La infanoj, kaj eĉ la infaninoj, de la privilegiitaj por la servado en la armeo. Tiuj senhavaj plebanoj ne klasoj ricevadis instruon de legado, skribado, literatu- havis alian manieron atingi vivrimedojn ol aliri ĉiu- ro, simpla matematiko, historio, ĵurio, politik-arto, filo- matene al la pordo de la domo de sia(j) patrono(j) es- zofio… Sed la sola kulturo kiun la plebanoj ricevadis perante ke oni mendu al ili iun ajn servon kaj oni pro- estis tiu kiu povus veni al ili de la teatraj spektakloj, vizu al ili iomete da mono aŭ nutraĵoj. Ĝenerale tiu in- kies temaro, cetere, estis sufiĉe triviala, tute ne kom- terrilatado kun la plebaj klientoj ne estis realigata de la parebla al la tragedioj de la greka teatro. Kvankam ne patrono mem –persone li akceptadis nur la plej altran- mankis ia intereso de la plebaj amasoj pri tiuj teatraĵoj, gajn klientojn– sed de la ĉefservisto kaj aliaj sklavoj de la preferita spektaklo de la romianoj, kaj ne nur de la la domo. plebanoj, estis la sangaj luktoj en la cirko, t. e. la bata- Kaj tio metas antaŭ ni la plej malsuperan klason de la loj de gladiatoroj. Popolo kiu konstruis la plej grandan romia socio: la sklavoj. Ĉi tuj ne estis civitanoj; ili ha- imperion de la Antikva Erao pere de militoj kaj per- vis nenian rajton, eĉ ne tiu de geedziĝo. Plejparto el la forto ne povis havi pli preferindan spektaklon ol la sklavoj estis milit-kaptitoj kaj ĉi ties posteularo. En la kruelaj luktoj de homoj batalantaj ĝismorte. lasta jarcento antaŭ nia erao kaj la unua de ĉi tiu erao la En la lasta jarcento de la Respubliko apartenis al la nombro da sklavoj en la romia imperio kaj ĉefe en Ita- pleba klaso ankaŭ la homines novi t.e. la novaj romi- lio estis enorma. Oni dispoziciis ke la vestaro de la anoj, tiuj riĉaj altranguloj de la italaj provincoj kiuj es- sklavoj estu simila al tiu de la liberaj homoj por ke oni tis konkeritaj de la romia potenco. Sed baldaŭ la plej ne perceptu la grandan malekvilibron inter la nombroj eminentaj el tiuj “nov-uloj” plirangiĝis pere de la ne- da personoj de ambaŭ kolektivoj. En la klaso de la gocoj aŭ de la militista kariero ĝis atingi la gradon je sklavoj estis pli granda gradiĝo ol en la ceteraj klasoj, kavaliro kaj iuj eĉ pli. kio ne estas strange ĉar Tio indikas ke kvankam ĝi estis la plej multe- la romia socio estis klas- nombra. Post la konkero isma tamen ĝi ne estis de Grekujo kaj de la he- kastisma. La diferenco in- lenistikaj landoj far la ter ambaŭ tipoj je klasaj romianoj, ĉi tiuj akiris socioj estas ke en la altkulturajn sklavojn el kast-socio la lim-linio in- la kleraj elitoj de tiu ter- ter la klasoj ne estas tra- zono, kiuj ĝuis privilegi- irebla. Tio tute ne okazis itan destinon en la romia en la romia socio. Sen- socio. Estis grekoj aŭ he- dube la oftaj plirangiĝoj lenistikoj multaj instru- okazintaj en tiu socio es- Lukto de gladiatoroj istoj de la gejunuloj de tis rezulto de la klas- Romo. Ankaŭ la skulpt- bataloj sed ĝenerale ĉi tiuj ne kondukis al la pliboniĝo istoj, arkitektoj, kuracistoj… Ili ne restis sklavoj de la socio ĝenerale. La plirangiĝo favoris individuojn dumlonge; ili baldaŭ estis liberigitaj kaj apartenis al la kaj grupojn, sed la socio ĉiam konservis la saman klas- klaso de la emancipitoj, pri kiuj ni temos poste. strukturon. La vivkondiĉoj de la sklavoj variis laŭ la loko kie ili Ankaŭ interne de la pleba klaso ekzistis ia gradiĝo. Iuj servadis. Tiuj de la metal- kaj ŝton-minejoj suferadis plebanoj estis kamparanoj kiuj posedis etan terpecon pli severan trakton. La domaj sklavoj ĝuis pli komfor- por kultivado. En la lastaj jarcentoj de la Respubliko la tan vivon ol tiuj dediĉitaj al la kamparaj laboraĵoj. En nombro da tiuj civitanoj malgrandiĝis tial ke multaj el Romo kaj aliaj urboj la vivo estis malpli milda por tiuj ili perdis sian posedaĵon pro ne-pagitaj ŝuldoj. La ti- sklavoj dediĉitaj al la konstruado ol por tiuj laborantaj ama politiko de la Senato favoris tiun evoluon al la en la domoj. La ribeloj de sklavoj okazintaj en la lasta formado de latifundioj. Ni memoru ke la mezurilo de la jarcento antaŭ nia erao furoris en la kampara medio, ne rango kaj riĉeco de la senat-klasanoj estis la kvanto da en Romo kaj grandaj urboj. Estis sklavoj dediĉitaj de tero posedata de ili. La ekspropriigitoj de la kamparo siaj mastroj al oficoj kiel razisto, vendisto, tanisto, taj- aldoniĝis al la urba plebo kiu ne diponis je alia viv- loro, teksisto k. a. Ili povis tiele pergajni iom da mono rimedo ol la servado en la armeo aŭ kiel klientoj de la per kiu poste povis aĉeti sian liberecon. La liberado de patricioj kaj la kavaliroj. Estis ankaŭ alia subklaso de sklavoj povis okazi ankaŭ laŭ aliaj manieroj, ekzemple, plebanoj kiuj ĝuis relative bonan vivmanieron. Temas iuj mastroj disponis en sia testamento la emancipadon pri la profesiuloj de oficoj: masonistoj, ĉarpentistoj, de la tuto aŭ parto el siaj sklavoj. teksistoj… kaj tiuj kiel butikistoj kaj aliaj okupoj kiuj La emancipitaj sklavoj iĝis liberaj homoj sed ne civit- nuntempe estas konsiderataj etburĝaj. Iuj el tiuj pleb- anoj. Ilia situacio estis simila al tiu de la liberaj homoj anoj estis aŭtonomaj laboristoj sed estis ankaŭ multaj de la landoj submetitaj al romia imperio, kiuj ne estis kazoj de klientoj de patronoj kiuj helpis ilin lerni ofi- civitanoj, sed kun la diferenco ke la emancipitoj restis con aŭ starigi negocojn aŭ vendejojn, ĝenerale kun kiel klientoj de la mastroj al kiuj ili estis apartenintaj. 18