Page 25 - heleco-93_Neat

de Lukulo ĵus alveninta el la Ponto. Malantaŭ li estis la tio de Mario kaj Cinno al tiu de Sullo kiam tiu elpaŝo legioj de Kraso kaj de Pompeo, ĵus alveninta el Iberio. konvenis al sia politika kaj militista kariero. En la jaro Spartako troviĝis ĉirkaŭata de ĉiuj legioj de la Romia 65-a a. K. estis lumpen-aristokratoj, kvankam jam ne Imperio, iuj el ili tre bone trejnitaj en la militoj de la tre junaj, Julio Cezaro, kiu poste ludos gravan rolon en provincoj el kie ili venis. la konfliktoj kiuj metis finon al la Respubliko, kaj Lu- En la jaro 71-a a. K., en Apulio okazis la lasta batalo cio Sergio Katilino pri kiu ni devos okupiĝi nun. de la sklava ribelo. La trupoj de Spartako batalis sen- Li apartenis al patricia familio, kiu, tamen, ne estis ri- espere kontraŭ la plej potencaj romiaj legioj. Mortis ĉa. Do, jam de komence li estis enkalkulita en tiu am- 60.000 ribelintoj ─ inter ili eble ankaŭ Spartako kvan- bigua klaso de la romianoj kiuj devis klopodi iel ajn kam oni ne trovis lian kadavron─ kaj nur milo da ro- subteni kaj se eble plialtigi iun rangon kiu ne alĝustiĝis mianoj. Post la batalo, Kraso decidis la krucumigon de al la reala kvanto de siaj posedaĵoj. Lia partopreno en 6.000 milit-kaptitaj sklavoj. Ceteraj ribelintoj disfuĝis la civilmilito ne konkretiĝis ĝis la reveno Sullo, kaj por sin savi iel ajn. Pompeo sukcesis detrui trupon de tiam li plenumis ne gravajn rolojn serve de la afero de 5.000 homoj kiuj estis adresiĝantaj norden. Kiel rezul- la patriciaro. Ŝajnas ke li iome eltiris profiton el la to de la ribelo estrita de Spartako, Italio perdis 100.000 proskripcioj de la diktaturo de Sullo. Oni akuzis lin pri sklavojn, kio estis grava bato por la terkultura produkt- la murdo de kelkaj nobeloj, samkiel tiu de sia propra ado, ĉar multaj latifundioj estis detruitaj. frato, sed ne estas certeco pri tiuj faroj: povas temi pri Nedudeble, la ribelo de la sklavoj metis en gravan dan- akuzoj elpensitaj por damaĝi lian famon. Dum la jaroj ĝeron la romian potencon, sed ne la sklavistan siste- 68-a al la 65-a li plenumis, en la administrado de la mon. Oni devas klarigi ĉi-tion. Eĉ se Spartako estus Afrika provinco, iajn duarangajn rolojn kiuj tute ne venkinte Krason kaj Pompeon, kaj kaptinte Romon, tio kontentigis siajn ambiciojn. Krome, rezulte de la plen- tute ne konstituus antaŭenpaŝo por la malapero de la umado de tiuj funkcioj li estis akuzita kaj juĝita pro sklaveco. La venkintaj sklavoj fariĝus mastroj kaj misuzo de aŭtoritato, kvankam fine li estis absolvita. sklavigus ĝistiamajn mastrojn kaj liberajn homojn. La Ĉio tre latŭtipa: la misuzo de la aŭtoritato de la romiaj objektivaj kaj subjektivaj kondiĉoj de la socio ne ebl- funkciuloj en la provincoj, la akuzoj kaj juĝoj pro tiuj igus la aperon de alia konceptado pri la produktad- faroj, la absolvo dank’ al la apogo de influaj amikoj, maniero. La terkulturado kaj aliaj laboroj estis konsi- samklasanoj kaj patronoj… Ĉio ĉi estis tre ofta kaj nor- derataj, en la ideologio de la epoko kaj far ĉiuj sociaj mala en la tiama politika vivo de la Respubliko de Ro- klasoj, kiel sklava tasko. Do, la produktado, kaj sekve mo. Tiaj faktoj enestas en la biografioj de preskaŭ ĉiuj la sklavoj, daŭre sekvus estante necesaj. La venkinta romanoj de tiu klaso. Ofte la akuzoj estis pravaj sed Spartako, aŭ iu el ties sukcedantoj, sin povus deklari oni estus farinte ilin kvankam la deliktoj ne estus okaz- imperiestro. La estroj de tia imperio, ne nomiĝus “Ce- intaj. Kaj ofte la juĝado finis per absolvo eĉ se la kri- zaroj”, sed io ajn alie tamen, esence, la sistemo estus moj estus certaj. sama. Ja, la historio montras al ni ke la disfalo de la La ambicio de Katilino, kaj de plejparto el tiutipaj ho- Romia Imperio kelkajn jarcentojn poste ne alportis moj, estis atingi la rangon de konsulo. Verdire, post la esencan ŝanĝon de la produktad-maniero kaj la klas- sperto de Sullo, la plej kara revo de ĉiuj nobeloj estis rilatoj. iam atingi la diktatorecan povon kiun tiu ĝuis. Kom- Post la sufokado de la sklava ribelo, la socia paco ne preneble, nur du homoj ĉiujare povus atingi la konsul- regis dumlonge en Romo. La sekva konflikto, okazinta econ, kaj la plej potencaj familioj de la boni kaj la 8 jarojn post la morto de Spartako, estis tiu afero kon- optimates sufiĉe bone kontroladis la politikajn meĥan- ata en la historio kiel “la Komploto de Katilino”. Tiu ismojn de aliro al tiuj postenoj. Tio generis grandan afero estas iome komplika kaj la historiistoj interpretas frustracion en tiu ampleksa korporacio de la lumpen- ĝin diversmaniere. Ni pensas ke la komploto de Katili- aristokrataro. En la jaro 65-a okazis la t. n. “Unua no estas ne-komprenebla se oni ne atentas pri tiu stran- Komploto de Katilino”. Sed ŝajnas ke, kvankam li par- ga soci-klaso, tiam ekzistanta en Romo, kiun ni nomis toprenis en la afero, li ne troviĝis inter la organizantoj “Lumpen-aristokrataro”, kies esencon kaj funkciad- kaj gvidantoj de la konspiro. Sed la oligarkio vetois manieron ni priskribis: junaj, ambiciaj patricioj, ŝarĝ- Katilinon por sekvaj balotoj. En la balotado por la kon- itaj je ŝuldoj, pretaj apogi ĉiun ajn partion kiu povus suleco de tiu jaro, la kandidatoj Publio Antonio Paeto alporti al ili profiton. Estis lumpen-aristokratoj kaj kaj Publio Kornelio Sullo (nevo de la diktatoro) devis lumpen-kavaliroj en la civilmilito apogante la partiojn rezigni la kandidatecon tial ke ili estis akuzitaj je ama- de Mario kaj Sullo, sed ĉiuj ili agadis laŭ la propra per- sa subaĉeto. La elektitoj estis Lucio Manlio Torkuato sona intereso, ne ĉiam laŭ la intereso de la respektivaj kaj Lucio Aurelio Koto. Katilino partoprenus kun la ri- deven-klasoj, t. e. estis patricioj en la popolana partio fuzitaj kandidatoj en komploto kiu celus mortigi mul- de Mario, kaj kavaliroj en la nobelara partio de Sullo, tajn senatanojn kaj la novajn konsulojn en la tago de kaj ne mankis perfidoj kaj pasadoj de unu partio al la ilia enposteniĝo. La plano estus nomumi Krason kiel alia laŭ la cirkonstancoj kaj la ebleco atingi personan diktatoro, kies anstataŭanto estus Julio Cezaro. Ne es- profiton. Kraso, la venkinto de Spartako, estis riĉiĝinta tas klare ĉu tiu komplot-plano estis vere preparita, sed kiel lumpen-aristokrata kliento de Sullo, kaj Pompeo, la fakto mem ke ofte oni faradis tiaspecajn akuzojn la alia venkinto de la sklavoj, apartenis al iu familio de montras kiel multe la politika konkurado iĝis malpura “novuloj”; en la civil-milito li pasis de la popolana par- kaj danĝera afero. Menciindas ke en la juĝado al la 25