Page 51 - heleco-95_Neat

Sissi Elizabeta Amalia Eugenia, dukino de Bavario, ankaŭ nomata Sissi, naskiĝis fine de 1837 en Munkeno. Ŝi edziniĝis al Francisko-Jozefo, imperiestro de Aŭstrio, en 1854. Ŝi estis bela kaj klera, kaj kapablis akiri la estimon de la popolo, ankaŭ tiun de la intelektuloj. En la kortego de Vieno, al Sissi jam dekomence rezultis malfacile adaptiĝi al la strikta etiketo kiun oni praktikadis tie. Eĉ tiele, ŝi naskis kvar gefilojn de la imperiestro. Speciale streĉa estis la inter- rilato kun ŝia bopatrino, kaj devis suferi la doloron pro la perdo de du el siaj gefiloj. Ŝi estis murdita en Ĝenevo far la itala anarĥiisto Luiĝi Lukeni en 1898. Madamo Kurio Maria Skłodowska-Curie, aŭ mallongnome Marie Curie (en Esperanto Maria Kurio) naskiĝis en 1887 en Varsovio. Ŝi esis fizikistino kaj kemiistino. En 1891 ŝi venis al Parizo por studi natursciencon en la Sorbono, kie ŝi en 1906 kiel unua virino iĝis profesorino. Kune kun sia edzo Pierre Curie ŝi esploris “radiantajn”. En 1903 ŝi kune kun sia edzo kaj la franca fizikisto Antoine Henri Becquerel ricevis la Nobel-Pre- mion pri Fiziko. Ŝia edzo mortis en aprilo de 1906. Ŝi daŭrigis sian sciancan esplor- adon kaj en 1911 ŝi ricevis Nobel-Premion pri Kemio pro la malkovro de la kemiaj elementoj radiumo kaj polonio. Ŝi estas la sola virino, kiu ricevis du Nobel-Premiojn kaj la sola homo kiu ricevis du malsam-fakajn sciencajn Nobel-Premiojn. Malgraŭ siaj sukcesoj ŝi devis batali kontraŭ la malamikeco de reakciuloj pro esti virino kaj fremda. Tiel ŝi ne estis akceptita en la Akedemion pri Scienco kaj estis atakita per eksterordinara malvolemo de la grupo “Franca Agado”, eĉ oni klopodis serĉi judan avon al ŝi por akrigi la polemikon. Ŝi estis apogata de liberaluloj, femin- istoj kaj kontraŭklerikaluloj. Ŝi estis la unua profesorino en la pariza universitato de la Sorbono. La 4-an de julio de 1934 ŝi mortis pro kancero, akirita pro la multjara laboro kun radioaktiveco. En 1955 ŝi iĝis la unua virino kiu estis entombigita pro siaj propraj meritoj en la Panteono en Parizo. Roza Luksemburgo Mata Hari Klara Kampoamoro Rosa aŭ Roza Luksemburg naskiĝ- Margareta Gertruda Zelle naskiĝis en Ne- Clara Campoamor Rodríguez naskiĝis inta en 1871 en Lublino. En fami- derlando en 1876. Ŝi estis dancistino kaj en 1888. Ŝi estis verkistino, politikist- lio de judaj komercistoj, estis ko- dediĉiĝis al spionado dum la Unua Mond- ino kaj defendanta de la virinaj rajtoj. munista teoriulino, filozofino, eko- Milito. Ŝia artistnomo Mata Hari signifas Pro la frua morto de sia patro ŝi devis nomikistino kaj verkistino. Tre ju- “sunon”, laŭvorte “okulo de la tago” en la prokrastigi siajn unuaj studojn kaj de- na ŝi aliĝis al revoluciaj movadoj malaja lingvo. En 1895 ŝi edziniĝis al ne-diĉiĝi al kelkaj laboroj por kunlabori en kaj devis fuĝi al Svisio. En 1898 ŝi derlanda oficiro kaj du jarojn poste ambaŭ la familia ekonomio. Reiginte sian stud- translokiĝis al Germanio kaj aliĝis ekloĝas en Javo kaj Sumatro. Tie ŝi lernis adon en 1920, ŝi iĝis unu el la malmul- al la Socialdemokrata partio. Ŝi fa- azian dancarton. Post la separiĝo el sia ed-taj inaj advokatoj kiam ŝi estis 36-jara. voris revoluciajn taktikojn ansta- zo ŝi revenis al Eŭropo kaj fariĝis dancist-Ŝi estis elektita por la Parlamento de la taŭ peni por atingi parlamentajn ino en Parizo. Ŝia ezotike erotika dancado 2-a Respubliko; tiam la virinoj povis es- sidlokojn. Kvankam proksima al rapide famigis ŝin. ti elektitaj sed ne voĉdoni. Tiam ŝi par- komunistaj pozicioj, ŝi havis pole- Dum la mondmilito Mata Hari spionis kaj toprenis en la ellaborado de la Konsti- mikojn ankaŭ kun Lenino. Kun por Germanio kaj por Francio. Ŝi dediĉ-tucio, batalis kontraŭ la diskriminacio Karl Liebknecht ŝi gvidis la espar- iĝis al tiuj operacioj iomete kiel ludo kaj de la virinoj kaj favore al la ina voĉdon- takisman movadon, kiu naskis la ankaŭ pro neceso je mono por pluteni sian rajto, kiu oni atingis fine. Ŝi kreis la Komunistan Partion de Germanio. vivmanieron. En la jaro 1917 la franca se-Virinan Respublikanan Union, sed post Ŝi konsideris la insurekcion de ja- kreta servo arestis ŝin. La tribunalo dekla-la militista ribelo kontraŭ la Respubliko nuaro 1919 grava eraro, sed sub- ris ŝin kulpa pri ŝtatperfido kaj kondamnis kaj komenciĝo de la civilmilito, ŝi ek- tenis ĝin kiel neevitebla evento. ŝin al morto. Ŝi estis ekzekutita en oktobro ziliĝis en Parizon. En 1955 ŝi instaliĝis La registaro de la socialdemokra- de 1917. Oni faris plurajn filmojn pri sia en visio kaj tie laboris kiel advokatino. ta Friedrich Ebert sufokis la revo- vivo. Mata Hari fariĝis simbolo de virino Kvankam intencis reveni al Hispanio lucion kaj igis aresti la liderojn de kiu kontraŭfrontas la moralajn kanonoj de oni ne permesis al ŝi fari tion dum la tiu movado inter kiuj estis Roza sia epoko kaj batalas por esti libera kaj sen- diktatoreco de Franko. Ŝi mortis pro Luksemburgo kaj oni mortigis ilin. dependa en malfavoraj vivkondiĉoj. kancero en 1972. 51