Page 179 - heleco-97

la 6-a germana armeo en januaro de 1943, kaj de tiam la rusoj definitive pasis al
ofensivo. El la 91.000 germanaj milit-kaptitoj nur 6.000 povis fine reveni al

Germanio en 1955. Kelkaj el ili prirakontis siajn travivaĵojn en Stalingrado, kaj
krome oni konservas ioman filmaron faritan tiam tiuloke; sur-baze de tiuj atestoj
oni preparis tiun video-materialon alireblan per YouTube.

Interalie, ankaŭ pri la fino de Hitlero kaj la batalo de Berlino ekzistas dokumentaj
video-filmoj. Krome tiuj eventoj estas inkluditaj ankaŭ en la menciitaj ĝeneralaj film-
kolektoj pri la milito. Krom tiu dokumenta materialo, estas ankaŭ la alia filmo-

tipo, tiu de la kino-verkoj. Sed inter ili oni devas distingi inter tiuj kiuj celas
provizi historian informon, t. e. alĝustiĝi al la faktoj kaj okazintaĵoj, kaj tiuj kiuj
sur la historia fono prirakontas fikcian historion ankaŭ kun fikciaj protagonistoj;

al ĉi tiu tipo apartenas la filmaj versioj de noveloj. Inter la temantaj pri Hitlero,
apartenas al la unua tipo tiu du-ĉapitra titolita: Hitler: The Rise of Evil (Hitlero:
La Ascendo de la Malbono). La serio montras la atingon de la politika povo far

Hitlero. Unu el la centraj temoj de la filmo estas la influo, kiun Ernst Hanfstaengl
havis sur Hitlero, kiu progresis en la politika tereno en la tiama Vajmara Res-
publiko ĝis sia firmiĝo kiel Führer, en 1934. Ĝi ankaŭ montras kiel iu ĵurnalisto

nomata Fritz Gerlich kontraŭas dekomence la nacisocialismon. Elstaras la aktor-
ado de Peter O'Toole ludante la rolon de Paul von Hindenburg, kaj Peter Stormare
kiel Ernst Röhm kaj Robert Carlyle kiel Hitlero. La unua komenciĝas en 1923,

antaŭ la Munkena Puĉo kaj la Landsberg-malliberejo, kiam Hitlero konstruis
sian politikan karieron paŝon post paŝo, kiu unue kaptas la simpatiojn de la

ĵurnalisto Fritz Gerlich kaj multaj aliaj, sed kiam estas konata lia kontraŭ-juda
fundo kaj lia brutala malamo, iuj fariĝis kontraŭuloj kaj aliaj lojalaj anoj por lia
ekrego kiel germana kanceliero en 1933. En la dua ĉapitro, post Landsberg,
Hitlero startas kun la subteno de kelkaj fideluloj kaj la agoj de la Sturmabteilung

(SA) de Ernst Röhm, kiuj helpis lin firmigi lian povon, gajnante parlamentajn
seĝojn ĝis li opoziciu al la registaro de la Vajmara Respubliko.

Al la sama kino-tipo (dokumenta sed kino-arta, kun geaktoroj perludantaj rolon
de historiaj personoj) apartenas kelkaj filmoj pritemantaj la eventon de la atenco
kontraŭ Hitlero la 20-an de julio de 1944. Kiel sciate, en tiu dato, en la loko

konata kiel "Lupa Kaverno" (tiama ĉefsidejo de la Führer, en Prusio) kaj dum tre
grava kunveno, bombo eksplodis ĉe la piedoj de Adolf Hitler. Tamen la diabla
bonŝanco de la diktatoro igis lin suferi nur kelkajn gratvundetojn. La Operacio

'Valkirio', gvidata de kolonelo Claus Stauffenberg, unu el la provoj meti finon
al la Dua Mondmilito murdante ĝian instiganton, malsukcesis. La civilaj kaj
militistaj implikitoj en la komploto estis poste arestitaj kaj ekzekutitaj. Ekzistas

ne malpli ol kvar bonaj filmoj pri tiu temo. La unua, de la jaro 1955, titoliĝas:
Okazis la 20-an de julio. Ĝi estas germana filmo kaj ties daŭro estas 80 mi-
nutoj. Ĉefaj geaktoroj estis: Bernhard Wicki, Karl Ludwig Diehl, Carl Wery, Kurt

179