Page 31 - heleco-93_Neat

La ĉefa rezulto de tiu imperiestra operacio estis ke kontraŭ-kristanan persekuton. En la jaro 115, kiam es- konvertiĝis en religion io kio komence kaj esence estis tis okazante la tria persekutado, en la epoko de la im- afero de komunisma kunvivado. Estas sufiĉe konata la periestro Trajano, estis verkita la Analoj de Tacito, en fakto ke dum tiuj tri unuaj jarcentoj la kristanoj suferis kiu oni provizas pli ampleksan informon pri la perse- persekutadon fare de la romia ŝtato. Sed, ĝenerale, ne kuto far Nerono. Post priskribi la incendion kiu detruis estas klara ideo pri tiu afero. Oni devas klarigi ke tiu pli ol triono el la la urbo Romo kaj la malkontenton de persekutado ne estis konstanta. Kaj kiam ĝi okazis, ĝi la popolo, kiu atribuis la katastrofon al imperiestra or- ne estis en ĉiuj lokoj, kaj krome ne okazais simile kaj dono, la teksto de la Analoj diras: samgrade ĉiuloke. La unua romia persekutado estis tiu Sed nek per homa bonfarado, donacoj kaj malavaraj okazinta sub la regado de Nerono (jaro 64). agoj far la princo, nek per la helpo-peto al la dioj, En ĉi punkto ni devas atenti pri iu afero. La romianoj, eblis malaperigi la famon ke la incendio estis provok- kvankam tre rigoraj rilate al la konservado de la politi- ita. Tial Nerono, por silentigi tiun fifamon kaj sen- ka ordo en sia imperio, estis sufiĉe toleremaj koncerne kulpigi sin, akuzis pri ĝi kaj komencis puni per rafin- al la religiaj aferoj. En ilia ampleksa imperio oni povis itaj turmentoj iujn homojn malaprecatajn de la po- libere praktiki ĉiujn ajn religiojn kaj adori ĉiujn ajn polaĉo pro iliaj ekscesoj, ĝenerale nomataj kristanoj. diojn, ec la unusolan Dion de la monoteistaj judoj. Se La origino de tiu nomo estis Kristo, kiu, dum la reg- ili detruis la templon de Jerusalemo en la jaro 69 estis ado de Tiberio estis mortpunita subordone de Poncio pro tio ke okazis tie politika ribelo kaj armita rezisto en Pilato, prokuroro de Judujo; kaj kvankam tiam oni la templa areo. Kial, do, ili jam de tre frue komencis iome sufokis tiun nocivan superstiĉon, denove ko- persekuti la kristanojn, kaj pludaŭrigis la persekutadon, mencis reverdiĝi, ne nur en Judujo, devenloko de tiu kun soboj kaj soroj, dum pli ol du jarcentoj kaj duono? malbonaĵo, sed ankaŭ en Romo, kien alvenas kaj ce- Tiu fenomeno surprizis la historiistojn kiuj okupiĝis pri lebras ĉiuj abomenidaĵoj ekzistantaj en la ceteraj lo- la afero kaj oni ne alvenis al interkonsento pri la kialo. koj. Do, komence estis arestataj tiuj kiuj publike Eble estis pluraj kialoj. Unue, tial ke la kristanoj ne ĉe- praktikadis tiun religion, kaj poste, pro ties denuncoj, estadis religiajn ceremoniojn en la ekzistantaj temploj grandamaso, ne tiel pro la delikto de la incendio pri kaj dume ili havis nenian ajn templon, oni konsideris oni akuzis ilin, kiel pro tio ke ili malamas la homan ilin malpiaj, anti-religiaj. Krome la fakto ke ili kunven- specon. Al la justico kiun oni aplikis al ili oni aldonis adis en partikularaj domoj kaj ne estis permesata la ĉe- la mokon kaj ofendon per kiuj ili estis mortigataj. esto de ne-adeptaj homoj, igis ilin suspektindaj je Iujn oni survestis per feloj de sovaĝaj bestoj, tial ke konspirado kontraŭ la politika ordo. Fine, kaj eble ĉefe, tiamaniere la hundoj dispecigu ilin; aliaj estis kruc- la fakto ke ili havis esperon pri reveno de triumfanta umataj; aliajn oni metis sur grandajn ligno-stakojn, Mesio kiu renversus la socian ordon kaj havis viv- kiujn oni bruligadis noktiĝe por prilumigi la nokton. manieron kontraŭante la ideologiajn valorojn de la so- Nerono disponigis por tiu spektaklo siajn ĝardenojn, cio, timigis la aŭtoritaton pri la efiko kiun tiuj doktrinoj kaj li celebradis la cirkajn festojn; tie, vestita kiel ko- povus havi sur la establitan ordon. La polico de la Ce- ĉero li sin miksis kun la popolaĉo por kundistriĝi kun zaroj estis tre efika kaj lerta –male ne eblus al la im- ĝi, foje li kondukadis sian ĉaron, laŭ sia kutimo. Kaj periestra reĝimo kontroli tiel ampleksan imperion– kaj tiele, kvankam la viktimoj estis kulpaj, ili inspiradis sendube ili trafe pritaksis la egan kapablon de tiuj kris- kompaton kaj grandan doloron kiel homoj kiujn oni tanaj rondoj ŝanĝi la naturon de la romia socio. La ofi- mortigas tiel mizere, ne por publika profito, sed por cialaj akuzoj kontraŭ tiuj sektoj estis formulitaj per la kontentigi la kruelecon de unusola persono. titolo “malamikoj de la homa speco”. Tiu titolo havis Iuj nuntempaj historiistoj opinias ke Tacito metis en en la tiama epoko la saman signifon kiel la nuntempa sian raportadon pri tiu temo elementojn apartenantajn epiteto “kontraŭ-sistemuloj”, “anti-sistemaj”… al sia propra epoko kaj ne al la situacio de la epoko de Nu, la persekutado de kristanoj sub la regado de Nero- Nerono, duonjarcenton antaŭe. Ja, la cirkaj spektakloj no estas sufiĉe konata eĉ de ne-interesitoj pri historiaj de la turmentado kaj mortpuno de la kristanoj kongruas aferoj tial ke iuj famaj filmoj okupiĝis pri la afero, sed kun la stilo de Nerono, sed la tiamaj kristanoj ne estis ĝi eble estis la plej kurta-tempa kaj malgrava el la ro- grandnombro kiel Tacito asertas, kaj krome dubindas miaj kontraŭ-kristanaj persekutoj. Krome ŝajnas ke ĝi ke oni konus ilin per la termino “kristanoj” ĉar tiam ili okazis nur en Romo-urbo kaj ne en aliaj partoj de la ankoraŭ ne estis facile distingeblaj el la judoj. Krome, imperio. Cetere la kristanoj tiam ekzistantaj ne estis la fakto ke la oficiala propagando kaj grandparto el la multenombraj. La historiisto Suetonio fortraktas la afe- popolanoj esprimis malaprecon pri la kristanoj, kaj ke, ron per nur unu aŭ du linioj: tamen, multaj personoj sentis kompaton pri la kon- Li (Nerono) atakis la kristanojn, speco de homoj sin- damnitoj, ŝajnas pli propraj el la epoko de la regado de fordonintaj al superstiĉoj kaj sorĉoj. Trajano, kiam la Analoj de Tacito estis verkita. Krome, tiu aŭtoro, kiu prezentis unuflanke la laŭd- Fakte, Trajano estis perpleksa antaŭ la afero de la krist- indajn farojn de la imperiestro kaj aliflanke la abomen- anoj. Oni konstatas per la konata korespondado de tiu indajn, inkludis la atakon kontraŭ la kristanoj inter la imperiestro kun iu el siaj provincaj guberniestroj, Pli- laŭdindaj faroj. Suetonio verkis sian historion, La Dek- nio, ke li estis malkontenta kaj maltrakvila pro la pro- du Cezaroj, tridek jarojn post la regado de Nerono, greso de la kristanismo sed samtempe li multe dubantis kiam la imperiestro Domiciano estis ordoninta la duan pri la efikeco de la persekutoj al la anoj de tiu religio. 31