Page 33 - heleco-93_Neat

Nuntempaj historiistoj kalkulas ke en tiu epoko la kris- tis kristana. Estis kristanaj ankaŭ la fratino, la edzino tanoj nombris, proksimume, 8 procente el la 90 milio- kaj la filino de Diokleciano. Alia signo de la ŝanĝo noj da loĝantaro de la imperio. Eble tiu pritakso estas okazinta en la imperio pri tiu afero de la kristanismo ĝusta, sed oni devas fari iujn precizigojn. Unue, tre dum tiuj jarcentoj estas la ŝanĝo de la teniĝo de la tia- multaj el la konvertitoj al la kristanismo ne estis ricev- maj historiistoj kiuj raportis pri la persekutoj. Suetonio inte tiun bapton kiu signifas la formaligon de la aparte- kaj Tacito sin tenis malamikece al la kristanoj respegu- no al la nova religio. Kial okazis tiu strangaĵo? La pro- lante la oficialan pozicion kaj la inklinon de la popolaj blemo estis la duobla rolo de tiu sakramento. Ĝi es- amasoj de ilia epoko. Tamen, la historiistoj de la ko- tis/as kaj puriga kaj inica rito, t. e. ceremonio per kiu menciĝo de la 4-a jarcento, kiel Laktancio kaj Eusebio oni forviŝas la pekojn de tiu kiu ricevas ĝin kaj sam- de Cesarujo, estis kristanoj kies favora teniĝo al la no- tempe per ĝi oni efektivigas la eniron de la neofito en va religio respegulis la tiaman teniĝon de la amasoj kaj la kristanan religion. Kiel inica rito estus sensencaĵo ri- tiun kiun estis alprenante ankaŭ la aŭtoritatoj. peti la baptadon, sed kiel peko-pardona sakramento ĝia Diokleciano abdikis en la jaro 308 kaj Galerio suk- ripetado fariĝis necesa ĉar la homoj pekadas ankaŭ cedis lin kiel ĉef-imperiestro. Abdikis ankaŭ la aliaj du post sia ekkristaniĝo; la reptilia cerbo de la personoj kolegoj de Okcidento kaj estis anstataŭitaj de iliaj filoj. daŭre plu funkcias ĉu ili estis baptitaj aŭ ne. Tamen en Galerio kaj sia Cezaro daŭrigis la persekutadon kon- tiuj unuaj jarcentoj, male ol traŭ la kristanoj en la orienta nuntempe, ne ekzistis alia(j) sa- parto de la imperio, sed la junaj kramento(j) por tiu funkcio de Cezaroj de Okcidento Konstan- pekpardonado. Tial multaj kris- teno kaj Maksencio estis favo- tanoj prokrastigis sian bapta- raj al la nova religio kaj ĉe- dom ĝis horo tre proksima al sigis ĝian persekutadon en iliaj sia morto. teritorioj. Okazis inter la kole- Alie, rilate al la 92 procento el goj (tiam estis ne kvar, sed ses) la paganoj, t. e. la ne-kristanaj malakordoj pli gravaj ol la dife- romianoj, multegaj el ili ankaŭ rencoj pri religiaj aferoj. Okazis ne sentis malamikecon al tiu re- inter ili militaj konfliktoj kiujn ligio. Verdire, konsiderinda par- ni ne priskribos kaj kiuj okaz- to el la loĝantaro de la imperio igis ŝanĝojn en la etato de la te- sentis simpation kaj altiron al la trarkio. En la jaro 310 oni alve- religia afero de tiuj homoj kiuj nis al ia interakordo, eĉ se pro- kondutadis humanece kaj al- vizora, inter kvar el la tiamaj frontadis torturadon kaj martir- kolegoj: Galerio, Konstanteno, econ. Ne malofte multaj paga- Licinio kaj Maksimeno. En ilia noj, en okazoj de neceso, dan- interakordo estis ankaŭ dispozi- ĝero aŭ simpla devoteco, kiam cioj rilate al la kristanoj. Gale- ili preĝadis al la dioj, ili miks- rio rezignis pri la persekutado adis la nomon de Kristo kun kaj subskrisbis kune kun Kons- tiuj de dioj de aliaj religioj. Ti- tanteno kaj Licinio la t. n. «To- ele, eĉ se senkonscie, la popolo leredikto de Nikomedio» per jam estis enkondukinta Kriston kiu oni rajtigis ĉiujn loĝantojn en la panteonojn de la grek- de la imperio libervole praktiki latina, la egipta kaj aliaj reli- Tetrarkio; la imperiestraj kolegoj ĉiun ajn religion. Oni invitis gioj. Ekzemple, la maniĥeanoj, Dioklecianon aldoniĝi al tiu to- kiujn ni difinis supre kiel kristana sekto, reale, estis leremo sed la maljuna eksimperiestro volis scii nenion sinkretismo de kristanismo kun iuj persaj ritoj kiel la pri tiu aŭ iu alia politika afero. Li mortis la sekvintan zoroastrismo. Tio eksplikas ke ĉi-foje, la persekuto de- jaron (septembro de 311). Maksimeno ne konsentis pri kretita de la imperiestraj kolegoj ne ĝuis grandan sim- la toleremo al la kristanoj kaj daŭrigis la persekutadon. pation inter la popolaj amasoj. Foje okazis ke la publi- Galerio ne multe postvivis; li malsaniĝis kaj mortis eĉ ko ĉeestanta la cirkan spektaklon de martirigo de kris- kelkajn monatojn antaŭ ol Diokleciano (aprilo de 311). tanoj plendis pro la krueleco de la turmentoj kaj postu- Menciindas ke kiam oni anoncis al la popolo la mal- lis la ĉeson de la punoj. Multaj lokaj aŭtoritatoj en la sanon de la imperiestro, laŭ la kutimo de la epoko, oni provincoj de la imperio anstataŭis la mortpunon de la petis ke oni preĝu por lia sano, kaj en la listo de la dioj kristanoj per mon-punoj. En urboj kie la nombro da al kiuj oni petis preĝi, apud la nomo de Asklepio kaj kristanoj estis granda, ili tute ne estis ĝenataj; la lokaj aliaj dioj oni metis ankaŭ la nomon de Kristo. Estas aŭtoritatoj simulis akcepti obei la imperiestrajn ordo- kurioze ke 14 jarojn antaŭ la eklezia Koncilio de Ni- nojn, kaj Diokleciano kaj Galerio simulis kredi tion. La ceo, en kiu oni proklamis la dogmon de la dieco de tagon, kiam Diokleciano publikigis sian dekreton kon- Jesuo-Kristo (dogmo kiun multaj kristanoj rifuzis ak- traŭ la kristanoj, lia palaco en Nikomedio estis dufoje cepti dum kelkaj jarcentoj), iu pagana imperiestro kiu incendiita. Verŝajne plejparto el la palaca servistaro es- ĝis tiam persekutis la kristanojn, fakte asignis al Kristo 33