Page 35 - heleco-93_Neat
P. 35
Ĉirkaŭ la jaro 75 mortis Herono de Aleksandrio. Li es- scienco kaj la paganismo. Do, oni pensis ke por certigi tis fama personulo de la fama biblioteko de tiu urbo. la triumfon de la monoteismo oni devus sufoki la Pri li oni scias ke estis grava fizikisto kaj matematik- sciencon. Tiu mensa skemo persistis dum pluraj jar- isto. Kiel matematikisto li pristudis fomulojn por la centoj kaj manifestiĝis ankaŭ en alia monoteisma reli- kalkulado de areoj kaj volumenoj. Surbaze de procedu- gio kiu poste floris en la sud-orienta zono de la Medite- roj elprenitaj el la babilonoj kaj la egiptoj, li disvolvis raneo. Ja, la unuaj generacioj de la islamismo tiel estis teknikojn por la kalkulado de kvadrataj radikoj. Kiel fi- fervoraj kontraŭsciencaj kiel la kristanaj. En la jaro zikisto li verkis multenombrajn traktatojn pri mekani- 642, kiam la muzulmanoj eniris en Aleksandrion, post ko, hidraŭliko kaj aŭtomatismo (robotiko), kaj inventis 14-monata sieĝo, detruis la lastajn restaĵojn de la Bibli- kelkajn ilojn, tre novecajn por tiu epoko: la teodolito, oteko. Oni devas juste agnoski ke, pasinte la furoro de uzata por mezurado de horizontalaj kaj vertikalaj angu- ilia komenca etapo, ambaŭ religioj aplikiĝis rekuperi, loj, la odometro aŭ paŝ-kalkulilo, kaj pli grave, vapor- konservi kaj diskonigi la kulturan materialon de la an- maŝino. Lia apliko de la vapor-forto konkretiĝis en tikva civilizacio. aparatoj aŭtomate moviĝantaj, kiuj restis kiel ludiloj Se, temante pri la klasbatalo tra la historio, ni tiel multe por salonaj spektakloj. La samtempanoj de Herono ne atentas pri la disvolviĝo de la kulturo kaj la aplikado de perceptis la gravecon de tiu invento kiu, 18 jarcentojn la scienca progreso al la produktado estas pro tio ke tiu poste, estus bazo de industria revolucio kiu radikale progreso tre influis, post unu jarmilo kaj duono, en la ŝanĝus la homan labor- kaj viv-manieron. La romia so- konkero aŭ atingo de tre gravaj celoj de la subpremitaj cio ne ĝuste pritaksis la kapablon de tiuj inventoj kaj klasoj batalantaj por sia liberiĝo. Tamen tiu progreso de la Aleksandria Biblioteko en kies kadro generiĝis estis tre malrapida kaj krome ne konkretiĝis en ĉiuj ho- tiu scienco kaj tiaj sciencistoj. Romo kaj ties imperio maj civilizacioj. La scienc-teknika progreso kaj la re- estis kreaĵo de militista forto. La herooj de tiu socio es- volucioj (industria kaj politikaj) kiujn ĝi generis kulmi- tis homoj kiaj Aleksandro la Granda, Scipiono, Julio nis en la geografia areo de Okcidenta Eŭropo kvankam Cezaro, Trajano k. s., ne scienculoj kiaj Arkimedo, He- poste etendiĝis de tie al aliaj terzonoj. Tial ni ĉefe rono, Pitagoro… Tio kondamnis tiun socion kaj ties okupiĝos pri la soboj kaj la soroj de la kulturo en tiuj imperion ne prosperi en la teknika tereno kaj resti teritorioj de Eŭropo kiuj iam konstituis la Romian Im- stagnita civilizacio sen ebleco evolui. perion de Okcidento. La malapero de tiu imperio, ekde la 5-a jarcento en Kiel sciate, tiu imperio disfalis dum la Orienta pluvivis Okcidento, rezultis eĉ pli fatala por la kulturo. La mil- ankoraŭ dum jarmilo. La ruino de la Okcidenta Impe- jara persisto de la Orienta parto de la imperio solvis ne- rio estis rezulto de invado de la t. n. barbaraj popoloj, nion tiurilate. La historiisto nomas “Bizanco” tiun ori- ĉefe germanaj. Ne estas la celo de ĉi raporto esplori kaj entan romian imperion, kaj la adjektivo “bizanca” estas klarigi kiel eblis ke malevoluintaj popoloj sukcesis de- sinonimo de troa kompleksa administracio kaj buro- trui potencan imperion, kiu krome, estis formiĝinta kaj krateco, ega ceremoniaro, senutila diskutado… Ĉio su- konserviĝinta dum longa etapo de preskaŭ senĉesa mi- gestas ideon de ne-evoluanta, konservema socio. Ja, es- litado. Inter la multaj kialoj kiujn la historiistoj prezen- tis iu bizanca imperiestro kiu ordonis detrui, en la jaro tas pri tiu fenomeno eble pli pravas tiuj kiuj atribuas la 391, (tria- aŭ kvara-foje en la romia epoko) la Bibliote- superecon de la barbaroj al la demografia febleco de la kon de Aleksandrio. Kelkajn jarojn poste estis masakr- romia socio. Sed, ĉiukaze, por ni gravas nur la fakto ke ita en tiu urbo la sciencistino Hipatia far iu fanatika la socio de la Romia Imperio estis anstataŭita de aliti- homamaso verŝajne instigita de la episkopo Cirilo, pro- paj soci-politikaj entoj. Kaj la anstataŭo okazis, jes ja, mocianto de stultecaj dogmoj. Evidentas ke la tiama pere de militado. Sed, ni klarigu ke tiu militado tute ne malamikeco de la kristanismo kontraŭ la scienco estis povas esti konsiderata “klasbatalo”; ne temis pri inter- religia reago kontraŭ la paganismo. Tial ke la ĝis tiam klasa, sed pri interetna, batalado. Klasbatalo estas la akirita grado je scienca kono estis atingita dum la an- konfliktoj okazantaj inter la sociaj klasoj de strukturita taŭkristana epoko, oni ne-saĝe establis rilaton inter la socio. Sed la interetna batalo temas pri la plej antikva 35
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40