Page 37 - heleco-93_Neat

sulo, generis de tiam la izoleman karakteron kiu karak- kaj kie la problemo estis provizi al la tero la necesan terizas ilin ankoraŭ nuntempe. Kaj en Hispanio, duon- akvon por la kultivado. Tial tia agrokulturo disvolviĝis okupita de la araboj en tiu epoko, oni estis generante en zonoj proksimaj al grandaj riveroj, kiel la Nilo kaj en ties loĝantaro la duonsaracenan karakteron kiu ĉiam tiuj de Mezopotamio, kie la provizado de akvo povas distingigis nin. Sed ene aŭ for de la imperio de Karlo- esti kontrolata per kanaloj. Sed en la teritorioj de meza magno, la kultura kaj materia situacio de Okcidenta kaj norda Eŭropo, kie okazas abunda pluvado, la grun- Eŭropo daŭre restis malevoluinta dum pluaj du jarcen- do estas nek seka nek leĝera kiel apud la Mediteraneo. toj. Krome la sukcedintoj de Karolo la Granda ne kapa- Do, la plugado laŭ la antikva metodo heredita de la blis konservi la imperian reĝimon. Ĉi tiu plifirmiĝis romianoj ne estis taŭga por tiuj terenoj. Tio igis ke la nur en tiuj teritorioj, Germanio kaj Aŭstrio, kiuj neni- rikoltado en tiu terzono estis magra. Sendube la mal- am antaŭe estis romiaj. riĉeco kaj subevoluo de la Alta Mezepoko estis rezulto Sed dum la kvin jarcentoj pasintaj ekde la disfalo de la de tiu povra fruktodona kultivado. La problemo estis Romia Imperio de Okcidento, kia estis la situacio de la kiel dreni la terenon saturitan je akvo kaj la solvo estis klasbatalo en tiu terzono? En la tiama stato de la eko- uzi plugilon de soko, t. e. kun longa kurba triangula nomio kaj la politiko ne eblis kompleksaj klasaj struk- klingo kapabla volvi la grundon kreante profundajn turoj similaj al tiuj de la antikva romia socio. La bazo sulkojn por la fluado de la akvo anstataŭ la malnovan de la ekonomio estis la terkulturo; la komercado estis plugilon kiu nur skrapadis la teron. Por uzi la novtipan preskaŭ nula. La laborantoj de la agrokulturo estis plugilon estis necese ke ĝin trenu paro da bov(in)oj gleb-servutuloj, speco de duon-sklavaj kamparanoj. anstataŭ unu sola kiel antaŭe. Tial ke multaj kampar- Krome tiutipaj subpremitoj estis tre dise lokitaj en la anoj ne disponis je sufiĉe da bestoj por tiu laborado teritorio, t. e. ne estis granda koncentriĝo de tiuj perso- evidentiĝis la neceso je kunlaboro, t. e. kooperativa noj. En tiaj sociaj kondiĉoj la lukto de tiu klaso ne po- laboro de kelkaj kamparanoj, kio implicis koncentriĝon vis esti grava afero. Dum tiuj jarcentoj de la t. n. Alta de terkultura kamparanaro. Multaj homoj laborante Mezepoko ne estis gra- kune kaj kontribuante vaj sociaj konfliktoj. per siaj teroj kaj bovoj Kvankam la verkita his- estis la bazo de la feŭ- toria materialo pri tiu dismo kiu disvolviĝis en epoko ne estas amplek- tiu epoko. La servutuloj sa, oni scias ke, ja, iuj laborantaj ĉirkaŭ la kas- kamparanaj disturboj oka- teloj, krom prilabori in- zis en iuj lokoj, sed tiuj dividuajn terpecojn an- situacioj de malordo ne kaŭ povus labori kune povas esti konsiderataj por la feŭdsinjoroj. De kiel revolucioj sed nuraj tiam, kaj pro tio, plipo- ribeloj, cetere rapide su- tenciĝis kaj ege disvolv- fokitaj. Ekzemple, dum Peza kavalerio iĝis la feŭdsistemo. Alia la jaroj 841 al 845, en la inventaĵo tiutempa, kiel epoko de la dissolvo de la imperio de Karlomagno, la jungil-kolumo por la ĉevaloj, igis pli produktiga la okazis en la saksaj triboj ribeloj de la t. n. “frilingi” kaj terkultivadon car la ĉevaloj estas pli taŭgaj ol la bovoj “lazzi”, la du sociaj tavoloj plej altaj inter la ne- por priplugado de la tero. Al ĉio-ĉi aldoniĝis la invento sklavigitoj de tiu etnio. Ili celis reveni al la pli egaleca de la hufumo por la ĉevaloj, kio plifaciligis la laboron socia situacio ekzistinta antaŭ ilia submetiĝo al la Ka- de tiuj bestoj. Tiuj inventoj igis ke la agrokultura pro- rola imperio. Sed tiu socia mobilizado pasis preskaŭ ne duktado senĉese pligrandiĝis, kio okazigis abundo de perceptita inter la multaj gravaj eventoj de tiuj jaroj: nutraĵoj por subteni la trupojn. De tiam la centra zono atakoj de la normanoj, konfliktoj inter la karolidoj de Eŭropo povis facile provizi nutraĵojn por la kresk- (posteuloj de Karlomagno)… Fakte, la kronikistoj de anta nombro da profesiaj soldatoj, bone ekipitaj je arm- tiu epoko ne multe atentis pri tiuj sociaj konfliktoj de la iloj. La peza kavalerio iĝis impona kaj efika milit- “frilingi” kaj “lazzi”. Kaj same oni povas diri pri ĉiuj maŝino. Aperis la mezepokaj kavaliroj. kamparanaj ribeloj de tiuj jarcentoj de la Alta Mez- La mezepoka kavalerio estis grava faktoro ne nur por epoko. Ni vidos ke la afero multe ŝanĝiĝis post la deka la milito sed ankaŭ por la sociaj ŝanĝoj kiuj distingis la jarcento, kiam komencis flori en Okcidenta Eŭropo iu Malaltan Mezepokon de la Alta kiun ni studis ĝis nun. memstara civilizacio kiu estis destinita superi ĉiujn an- La nova militista forto de la peza kavalerio estis decida taŭe ekzistintajn. faktoro por ke Okcidenta Eŭropo ne plu restu sende- Ja, inter la jaroj 900 kaj 950 komenciĝis reviviĝo de la fenda antaŭ fremdaj atakoj kiel estis okazinte dum la kulturo en Okcidento. Post kvin jarcentoj de dekadenco antaŭaj jarcentoj. La nova maniero militi evidentiĝis kaj subevoluo de Okcidenta Eŭropo, komenciĝis iu tre efika kontraŭ la invado de barbaraj hordoj, ekzem- ŝanĝo preskaŭ ne perceptebla komence. Unue, ekaperis ple, okaze de la invado de madjaroj en la jaro 955. Ta- iu nova maniero kultivi la teron, kio estigis ŝanĝojn en men la kavaliroj ne estis fidinda kaj disciplinita kolek- aliaj aferoj kiuj ne rilatis kun la terkulturado. La ter- tivo. La reĝoj dependis de tiuj soldatoj por siaj militoj kulturo ekzistis de antaŭ miloj da jaroj en regionoj se- sed devis pagi altan prezon pro ilia servo. La kavaliroj 37