Page 13 - heleco-95_Neat

aŭtoritatan hierarkion kiu sekvis la kriteriojn ĝis tiam Kiel dirite, la interakorditaj geedziĝoj estis tradicie dominantajn: la generacio, la genro kaj la aĝo. Oni konsiderataj kiel ligiloj inter familioj kaj ne nur kiel iu liberigis la virinojn el “la tri obeoj” –rilate al la patro rilato inter viro kaj virino. Tia estis la ĝenerala kutimo kiel filino, al la edzo kiel edzino kaj al la filo kiel vidv- antikv-epoke, kaj ĉiuj decidoj estis alprenitaj far la ge- ino. Kaj oni liberigis la ĉinan loĝantaron el la devo patroj de ambaŭ partoj. Nun ankoraŭ okazas tiutipaj submetiĝi al geedziĝoj interakorditaj de la gepatroj sen geedziĝoj sed kun pli da libereco por la gefianĉoj. la konsento de la geedziĝontoj. Oni faciligis la eksedz- En la 21-a jarcento la japaninoj daŭre bataladas celante iĝon de la virinoj kaj, unuafoje en la historio de Ĉinio, leĝan, politikan, ekonomian kaj socian spacon kiu pre- la aliron al la gardado de la gefiloj post la rompiĝo de tersuperu la tradician rolon de la konservado de la va- la geedza unuo. Laŭ la leĝo, la idaro de iu geedza paro loroj kiun ili havis en la historio. De antaŭ kvin jar- ĉesis aparteni nure kaj ekskluzive al la patra familio. dekoj la japanaj virinoj komencis havi realan rolon en La ĉinaj virinoj troviĝas nun en ia paradoksa situacio: la disvolviĝo de la lando, sed estis ekde la lasta jardeko enkondukitaj en la labora mondo, kun ŝajna egaleco ri- de la 20-a jarcento kiam la ekonomia krizo frapis la late al la viroj sed submetitaj al la persista masklismo landon kiam la inoj komencis sian «revolucion». La de la ĉina socio, plejparte el ili troviĝas ene de la tiel junulinoj profitis la sociajn fendojn pro la kriza sento nomata “generacio de la sandviĉo”, iu generacio difin- por rompi parton el siaj baroj. ita per la politiko de unusola filo. Kiel sola filino, la La Konstitucio de 1946 agnoskis la egalecon inter ĉiuj virino, kaj ŝia edzo, zorgas pri kvar geavoj kiuj maljun- civitanoj sendiskrimine pro raso, kredaro, sekso, socia iĝas, samkiel pri ŝia propra ido. Estas neniu frato aŭ kondiĉo aŭ rango. En la jaro 1985 oni promulgis la Le- fratino por kundividi la ŝarĝon de la maljunaj gepatroj. ĝon de Oportunec-Egaleco, en 1992 la Leĝon de For- Ne ekzistas onklinoj aŭ onkloj por zorgi pri la juna ge- permeso pro Patrineco, kaj en 2001 la Leĝon por la neracio. Ŝi kaj ŝia edzo devas alpreni la tutan res- Prevento de la Edza Perforto, leĝoj kiuj permesis al la pondecon. japanaj virinoj havi samajn dispoziciojn de leĝa defen- Alia tradicia socio kiu tre penis/as pretersuperi multajn do kiel la eŭropaninoj aŭ la usonaninoj kvankam en la aspektojn de la tradicia kulturo estas Japanio. Ekde la praktiko neniu el la du unuaj leĝoj enhavas ian punon jaro 1868, komenciĝo de la t. n. “Erao Mejĥi”, oni en- por la entreprenoj kaze de neplenumado. En la jaro treprenis oficialajn dispoziciojn celantaj modernigi la 2016 en la japana entreprenistaro la inoj estas apenaŭ 7 landon. elcento en la gvidpostenoj kompare al, ekzemple, 23 Ĝis la sepa jarcento de nia erao viroj kaj virinoj sam- elcento en Usono. La japanaj virinoj atingis la voĉdon- rajtis en Japanio heredi la reĝan tronon kaj estis lideroj rajton en la jaro 1946, sed post 70 jarojn ili malmulte el ambaŭ seksoj. Eble temis pri iu el la transiraj etapoj progresis en la Parlamento. En 2014 nur 45 el la 475 el matriarkeco al patriarkeco kiel tiuj okazintaj en aliaj deputitoj estis virinoj. En la jaro 2007, unuafoje iu vir- lokoj en la mondo. Ĉiukaze, ekde la t. n. “Erao Nara” ino estris la Ministrejon pri Defendo en Japanio, kaj en (jaroj 646-794 de nia erao) la viroj komencis havi pli 2016 unua-foje en la historio iu virino estis elektita kiel da povo ol la virinoj ene de la aristokrataro kaj de tiam gubiern-estrino de Tokio. la virinoj komencis perdi la heredo-rajton ene de la fa- Fine ni atentos pri alia grava tradicia kulturo, la araba, milioj. Dum tiu epoko disvolviĝis la organiz-sistemo aŭ pli ĝuste muzulmana ĉar ĉi foje temas pri kulturo konata kiel IE, koncepto kiun oni povas traduki kiel kiu estis modlita ekde kaj pere de iu religio, la muzul- “domo”. La sistemo IE kreas tutan hierarkion ene de la mana aŭ islama, kiu nun estas amplekse disvastigata en familio ekde la servutuloj ĝis la granda estro kiu ĝene- aliaj popoloj krom la araba. En kio rilatas al la situa- rale estas la patro. Ene de la familio la plejaĝa filo raj- cio de la virinoj kaj al aliaj aferoj estas grandaj diferen- tis heredi kaj estus la nova estro de la sistemo IE. La coj inter la diversaj islamaj socioj, sed estas ankaŭ ĝe- rolo de la virino estis nur akuŝi gefilojn kaj krei ligilojn nerala koincido en tio ke la virina submetiĝo estas mal- inter kelkaj IE-oj edziniĝante al lideroj de aliaj fami- facile solvebla ĝuste pro tio ke tiu situacio estas tre lig- lioj. Ekde la “Erao Edo” (jaroj 1603-1868 de nia erao) ata al religiaj ordonoj formulitaj en la Korano, kiun oni kaj per la eniro de la Konfuzeismo en Japanion la vir- konsideras sankta libro en tiu religio. inoj restis eĉ pli apartigitaj el la sistemo. Tia pensmani- En la islama socio jam de tre frue oni instruas la infa- ero tre enradikiĝis en la japanoj kaj ĝi ankoraŭ persis- nojn pri ties rajtoj kaj la infaninojn pri ties devoj. Te- tas iamaniere en la nuna japana socio spite al la oficia- mas pri devoj tute nepravigeblaj, kiuj celas nur stimuli laj reformoj. Kiel dirite, ekde 1868 komencis eniri ok- la infaninon pensi ke ŝi estas ia neperfekta homa estaĵo, cidentaj ideoj en la landon, ŝanĝiĝis la eduk-sistemo ke mankas al ŝi iu grava parto por atingi la perfekt- sed eĉ tiele la ideo estis krei virinojn kiuj nur estu bo- econ, kiun la viro, jes ja, havas. Tial, en iuj lokoj la naj patrinoj. Kroma ŝanĝo venis kun la fino de la Dua infaninoj sentas ke ili ne estas bone ricevitaj en la fa- MondMilito kiam oni faris novan konstitucion kiu ga- milioj, ke oni preferas la viron por porti kaj transigi ĝi- rantias samajn rajtojn por la viroj kaj la virinoj. Eĉ ti- an nomon kaj, poste, helpi la patron en ĉi ties negoco. ele, nuntempe la socia rango de la virinoj en Japanio Tiele la infanino kreskas en iu tre vira etoso kiu insp- kompare kun aliaj disvolvigitaj landoj estas sufiĉe mal- ras al ŝi senton je malsupereco kaj admiro al la vira alta. En la japana menso persistas multaj ideoj ekde la sekso, kiu protektos kaj nutros ŝin. La viro havas kon- Erao Edo kaj la influo de la Konfuzeismo. Eĉ la japana takton kun la ekstera mondo, male ol ŝi kiu vivadas en lingvo respegulas multajn el tiuj ideoj. la doma mondo. 13