Page 18 - heleco-95_Neat

Kiam, en la jaro 313, la cezaroj Konstanteno kaj Lici- ata “Genezo”, oni priskribas la kreadon de la mondo nio proklamis la Edikton de Milano per kiu oni metis far Dio, kaj tuj sekve ankaŭ la kreadon de la homo. finon al la persekutado kontraŭ la kristanoj, proksim- Laŭ tiu doktrino, unue estis kreita la viro, kaj nur poste ume 90 elcento el la loĝantaro de la romia imperio ko- la virino kiu, krome estis klonita el li (el vira ripo) kaj nis tiun religion nur laŭnome kaj sciis nenion aŭ pres- liaserve (por ke li ne estu sola). Tiu hebrea kulturo kaŭ nenion pri ties juda origino. Eĉ la kristanoj mem, 8 formiĝis kaj disvolviĝis en medio de maskla super- procento el tiu romia loĝantaro, konis malmulton el sia regado en kiu, krome, oni tre privalorigis la inan fidel- propra religio. 67 jarojn poste, en la jaro 380, alia ro- econ kiel bazo de la geedza institucio. mia imperiestro, la hispano Teodozo, deklaris la Kato- En tiu kulturo, kiam juda virino eliradis el la hejmo ŝi likan religion oficiala de la romia imperio, kun eksklu- devis sin kovri per du vualoj surkape, diademo sur- do, kaj eĉ malpermesigo, de ĉiuj ceteraj religioj, ne nur frunte kun rubandoj pendantaj ĝis la mentono kaj maŝo la ne-kristanaj sed ankaŭ la kristanaj ne-katolikaj. Eĉ el kordonoj kaj ŝnuroj, tiamaniere ke ne eblu rekoni tiam, la membroj de tiu religio konis pri ĝi nur tion ŝiajn vizaĝajn trajtojn. La ino kiu ne plenumus tiun de- kion instruis al ili siaj doktoroj, la tiel nomataj “Patroj von ofendus la socian kutimon kaj ŝia edzo rajtus kaj de la Eklezio”, kies doktrino, kiel ni vidos poste, estis eĉ devus forpeli ŝin sen la laŭleĝa monkompenso por la iome malproksimiĝanta el la origina mesaĝo de la kazoj de divorco. Eĉ en la helenista epoko, la merkatoj, Majstro Jesuo. konsilioj, tribunaloj, festaj procesioj, publikaj kunsi- Ĉio-ĉi ne estas stranga. La ordinara membraro de la doj… estis aferoj en kiuj povis interveni nur la viroj. Eklezio ne havis alirecon al la bibliaj tekstoj, kies La virinoj devis resti hejme kaj vivi retiriĝe. Ĝis la aĝo ekzempleroj disponeblaj por la publiko tre malabundis je dekdu jaroj kaj duono, virino ne rajtis rifuzi la edz- tiam kaj dum multaj jarcentoj poste, ĝis la apero de la iniĝon deciditan de ŝia patro, kiu povis edzinigi ŝin eĉ pres-arto. Alie, por la ne-judoj ekzistis tiam nur la al handikapulo. Laŭ la biblia doktrino (Eliro 21;7) la grek-lingva versio nomata “Septuaginto”. La latin- patro povus eĉ vendi sian filinon kiel sklavinon. Laŭ la parolantoj ne disponis je fidinda teksto ĝis la jaro 382, biblia leĝaro (Levidoj 20;10 kaj Readmono 22;22) la kiam estis finita traduko, far Sankta Hieronimo, nom- geadultuloj devus morti. La maniero efektivigi la ek- ata “Vulgato”. Krome la tiama materialo estis tre di- zekutadon de la geadultuloj estis per ŝtonumado. Ri- versa kaj okazis ega polemiko pri la legitimeco de tiuj markindas ke kvankam la mortpuno estis por ambaŭ aŭ tiuj libroj, ĝis kiam en la 3-a Koncilio de Kartago adultintoj, la leĝo estis pli severa por la inoj ĉar ilia- (jaro 397) oni aprobis la oficialan kanonon de la bibliaj kaze la adultulino estas tia nur pro la fakto ke ŝi estis libroj. Sed ĉefa kialo de la ne-alireco de la publiko al la edziĝinta. En la kazo de la viroj, tamen, kvankam li es- sanktaj skriboj estis la analfabeteco de plejparto el la tus edzo, la puno atingas lin nur se la kunkulpulino es- loĝantaro, ĉu kristana aŭ ne. La religia instruado, fakte tus siavice edzino de aliulo, t. e. ne gravas se la edz- okazis, kiel dirite, nur aŭ ĉefe pere de la eklezia hierar- iĝinta viro koitas kun prostituitino. La prostituado estis kio kiu estis organiziĝante ĝuste dum tiu 4-a jarcento. tiel ofta kaj abunda en la juda socio kiel en ĉiu ajn alia Ja, la tiamaj episkopoj estis kleraj homoj, ĝenerale de- socio. Ankaŭ ne estis puno por la viro se li seksrilatas venantaj el la altrangaj klasoj de la romia socio. Ni vi- kun antaŭ-nupta fraŭlino (se ĉi tiu ne estas parencino). dos la religian teorion pri la situacio de la virinoj kiun La problemo venus por la junulino se poste ŝi intencus tiu klerikaro ricevis kaj tion kion ili reellaboris tiorilate edziniĝi ĉar alia biblia leĝo (Readmono 22; 20-21) or- por la naskiĝanta kristana socio. donas ke se iu junulino edziniĝas ne estante virga, ŝi Kiel sciate, la kristana religio naskiĝis kaj formiĝis en devas esti ŝtonumita. Sed la plej frapanta diferenco in- la sino de la judismo. La religiaj skriboj de la judismo ter la rajtoj de viroj kaj virinoj en la antikva biblia estas parto de la kristana religio, en kiu oni nomas ilin mondo estis ke dum la virino estis ligita al unusola vi- “Malnova Testamento”, al kiu aldoniĝis la specife ro, al ĉi tiu oni permesis la poligamion. La mitaj bibliaj kristanaj libroj ariĝitaj sub la nomo “Nova Testamen- patriarkoj Abrahamo, Jakobo… posedis plurajn edz- to”. Nu, unue ni vidu kiel rigardas la virinon la Mal- inojn kaj krome konkubinojn, sed ĉiuj ĉi inoj devis res- nova Testamento. En la unua libro de tiu Biblio, nom- ti fidelaj al ilia edzo-mastro. Same okazis kun la histo- 18