Page 19 - heleco-95_Neat

riaj reĝoj de Judujo kaj Israelo: Davido, Salomon kaj ne la profetoj –kaj kvankam ne mankis inter ili pluraj iliaj posteuloj. Konkrete Salomono, laŭ priraportas la virinoj– intencis mildigi la inan situacion, kvankam ili Biblio mem, havis kelkcenton da edzinoj kaj sam- faris ĉion eblan por kontraŭbatali la socian maljustecon kvanton da konkubinoj. de la tiama agrara feŭdismo. La escepto tiorilate estis La inaj figuroj kiuj aperas en la biliaj historioj, ĉu mitaj la lasta el tiuj profetoj, ĝuste la iniciatinto de nova reli- aŭ realaj, alĝustiĝas al tiu kriterio de morala taksado. gia konceptado el kiu devenis la posta kristanismo. Ja, Estas pozitive prezentataj la virinoj kiuj submetiĝas al Jesuo, al kiu oni poste aldoniĝis la titolon “Kristo” ha- tiu skemo de servuteco al la la viroj: Sara, Rebeka, Ra- vis reformigan emon pri la juda Leĝaro, kaj ne nur en ĥela, Anna, Estera, Mirjama… kaj, male, tiuj kiuj mal- kio rilatas al virinoj, sed ankaŭ pri aliaj aferoj kiuj observas tiun modelon, kiel la edzino de Potifaro aŭ la ĉiam estis/as en la kerno de la homa problemaro. Lia filinoj de Loto, estas asimilataj al idolaninoj kiel la penso estis ke la Leĝaro estis farita por la homo kaj ne reĝinoj Izebela kaj Atalia. la homo por la Leĝaro. Ĉar tiu deklaro estas tre logika Sed estas iu ina biblia figuro kiu meritas specialan kaj nediskutebla, ŝajne superfluas. Tamen, en la realo, atenton. Temas pri Judita. Verdire, la libro de Judita ne en ĉiuj epokoj kaj ankaŭ nuntempe, la leĝo-farantoj ce- estas strikte biblia; ĝi ne aperas en la hebrea kanono las sian propran profiton domaĝe al aliuj. Jesuo abome- kaj ankaŭ ne en tiu de iuj kristanaj eklezioj kvankam, nis tiujn kiuj surmetas sur alies dorson pezajn ŝarĝojn jes ja, en aliaj. Tamen la temo estas sufiĉe konata eĉ kiujn ili ne povas surporti. Tio estis aplikebla al la dok- for de la religiaj medioj; oni faris pri ĝi teatraĵojn kaj toroj de la Leĝo rilate al la ordinara popolo sed ankaŭ, filmojn samkiel famajn pentraĵojn. La libro apartenas kaj ĉefe, al la viroj rilate al la virinoj. al la kolekto de tiuj nomataj Dua-kanonaj, t. e. tiuj li- La evageliaj tekstoj informas al ni ke Jesuo, kiam ar- broj kiuj ne ekzistas en la hebrea lingvo sed jes ja en la igis sekvantojn ĉirkaŭ sin, en lia disĉiplularo estis ne greklingva versio nomata Septuaginto. Ĝenerale temas nur de viroj sed ankaŭ virinoj. Inter la akuzoj kiujn oni pri libroj kun biblia, juda, temaro sed verkitaj en Alek- faris kontraŭ li oni menciis tion ke akompanadis lin sandrio aŭ aliloke. Al tiu kolekto apartenas ankaŭ la virinoj, kaj aliaj personoj de malbona reputacio. Li es- libro de Tobio, Makabeoj, tis alirebla por ĉiutipaj per- Saĝeco, Baruĥo… La libro sonoj, eĉ tiuj malaprecataj de Judita estas rakonto pri kaj marĝenataj en la juda la faro de juda vidvino kiu socio, kiel tiuj de la sama- savas siajn kuncivitanojn ria etno. Li asertadis ke li sieĝatajn en Betulia de Ho- ne pretendis detrui sed per- lofernes, generalo de Ne- fektigi la tradician Leĝaron bukadnecar. La libro ne ra- de la judismo. Ekzemple, portas pri reala historia li oponis kontraŭ la vira okazaĵo. Neniam ekzistis rajto repudii edzinon, rajto tiu urbo nomata Betulia kiun, kompreneble, ne ha- kaj ankaŭ ne okazis la ba- vis la virinoj en tiu socio. bilona invado kiun ĝi pri- En la biblia legendo de Judita subkuŝas ia intenco depostuli La poziciiĝo de Jesuo tio- skribas. Krome la nomo agnoskon de la virina valoro montrante ekzemplon de hero- rilate ne celis abstrakte de- Holofernes ne estas babi- ino kiu kapablas solvi problemojn laŭ sia propra iniciato. fendi la geedzan institu- lona sed persa. Oni ne cion, kiel pretendas iuj te- scias kiu estis la verkinto de tiu libro; estas diversaj ologioj, sed defendi la virinojn, ĉar ĉi ties situacio estis teorioj pri la afero. Eble ĝi estis verkita de virino; tio sendefenda okaze de divorco. Al repudiita ino kiu ne ne verŝajnas en la juda socio sed jes en la juda medio sukcesus trovi novan edzon, restis nur du vojoj: almoz- de la Aleksandrio de la helenista epoko. Eble iu juda ado aŭ prostituado. patro sen viraj filoj instruis sian filinon pri legado. Alia kazo en kiu Jesuo kontraŭfrontis Leĝaron kiu Ĉiukaze la verko havas feministan karakteron kaj celas asignas ĉiujn rajtojn al la viroj kaj ĉiujn devojn al la emfazi la valoron de la virinoj. Laŭ la rakonto, Judita virinoj troviĝas en la Evangelio (Johano 8;1-7). Kiam venkis la malamikan generalon per armiloj de virino – oni petis lian opinión ĉu oni devus ŝtonumi adultinon, ŝi delogis lin– kaj per armiloj de viro –ŝi fortranĉis lian laŭ la tradicia leĝo, li savis la inon dirante: Kiu el vi kapon per glavo kiam li estis dormanta pro ebrio– sen estas senpeka, tiu unua ĵetu sur ŝin ŝtonon. La teksto plia helpo ol tiu de ŝia servistino, kaj tiele ŝi savis la aldonas sekve ke “ili eliris unu post alia, komencante sieĝatan urbon kiam la konfuzo etendiĝis inter la de la plej maljunaj”. Li trafe montris la neegalecon sieĝantaj trupoj. kiun la Leĝaro estis establinta en la interseksaj rilatoj. Tamen eĉ la rakonto de la heroino Judita alĝustiĝas al Laŭ tiu Leĝaro la inoj devis servi la viroj laŭ du mal- la stereotipo de virta ino laŭ la biblia kriterio. La teksto samaj roloj, kiel edzinoj al kiuj oni postulas fidelecon finiĝas asertante ke tiu vivdino poste vivis dum longaj subriske esti ŝtonumitaj, kaj kiel prostituitinoj kiujn la jaroj kaj ne volis reedziniĝi kvankam, ŝi havis multajn socio malaprecas kaj mistaksas kiel personoj. Ni vidis svatiĝantojn, pro respekto al sia forpasinta edzo. Ja, la la vidpunkton de Jesuo rilate al la unuaj, pardonante la ĝenerala skemo de la Biblio pri la rolo de la virino en adultintan edzinon. Jen alian evangelian pecon rilate al la socio estis tiu de respekto kaj servado al la viro. Eĉ la duaj. En Luko 7; 36-50 ni legas: 19