Page 13 - heleco-95

Sed ŝajnas certe ke tiam okazis tie la batalo kiun la antaŭ la kovadonga groto restis ankoraŭ multaj mal-
kristanaj kronikoj rakontas, kvankam ĝia disvolviĝo ne amikoj kiuj altiris ilian atenton, do la fuĝintoj de la
alĝustiĝus al la formo kiun la legendo transdonas al ni. avangardo eskapintaj el la masakrado povis eskapi al la
Alkamo, komandante kelkmil-homan armeon, kaj sen pintoj de la montaro en tiu regiono. Sed tamen ili ne
sufiĉa kono de la tereno, postsekvis Pelajon tra la valo estis sendanĝere en tiuj lokoj; tie ili troviĝis en ne
kiu finiĝas en Kovadongo. La vojo trairata de la arabaj konata de ili terzono kaj sen ebleco sin nutri kaj sin
soldatoj ne aspektis al ili pli danĝera ol multaj aliaj ŝirmi el la veteraj k. a. malfavoraj kondiĉoj, de la de-
kiujn ili konis en siaj multaj milit-kampanjoj. Alkamo zertaj montaraj lokoj. En tiu montara tereno oni trovis
sendube konfidis ke tiu areto da ribeluloj ankoraŭ re- amasojn da ostoj kiuj estas postrestaĵoj de multaj el tiuj
zistantaj fine kapitulacos kiel faris ĉiuj hispanoj antaŭe islamaj soldatoj. La sola savo, kiun eble malmultaj el
kaj ankaŭ ĉiuj asturoj ĵuse. ili atingis, estis trairi la montaron suddirekten aŭ sud-
Sed ĉi-foje, la 28-an de majo de la jaro 722, la ribel- orienten, kaj eliri el la Asturia regiono. Tiuj, multaj aŭ
intoj ne pretis rezigni kaj decidis batali, kaj la muzulm- malmultaj, kiuj povis travenki la multajn malfacilaĵojn
anoj devis pretiĝi por la batalo cele redukti ilin. Kiam kiujn ili devis trovi en tiu danĝera aventuro, eliris el
la maŭra kolono postsekvanta la fuĝantajn asturajn ge- Asturio kaj el nia historio ĉar ili jam ne plu signifis ion
rilanojn alvenis al la fino de la valo, ili povis vidi nur por la disvolviĝo de la situacio en la regiono post la
plurdekon da tiuj ribeluloj postenitaj ene de la alta gro- batalo de Kovadongo.
to kiu troviĝis en la roka murego staranta antaŭ ili. Ili Ĉi tie la cetero el la islama armeo, kiu povis fuĝi, nek
entreprenis la solan faron kiun oni povus realigi en tiaj antaŭen nek malantaŭen estis tute ekstermita. Resume,
cirkonstancoj: pafadis (sagojn, ŝtonojn…) per la tuta la puna kampanjo organizita kontraŭ la asturoj finiĝis
armilaro je kiu ili disponis kontraŭ la malamikoj vid- per kompleta fiasko. Post la malvenko de la maŭroj en
eblaj en la groto. Sed la cirkonstancoj Kovadongo iĝis neeltenebla la situa-
ebligis ke la ribelintoj, spite al ĉi ties cio de la estro Munuza kiu, kiel dir-
malsupereco, povu preni la iniciati- ite, estis restinta en Ĥiĥono esperante
von, ĉar plejparto el ili troviĝis ne en kaj atendante la triumfan revenon de
la groto sed kaŝitaj malantaŭ kaj ene lia subulo Alkamo portante la kapon
de la densa makiso kaj arbaro am- de Pelajo. Kiam li eksciis pri la ka-
baŭflanke de la mallarĝa vojo kiun tastrofo de siaj trupoj en Kovadongo
trairis la maŭroj. Pro la mallarĝo de verŝajne li devis supozi, aŭ eble per-
la irejo, la tuta saracena kolono ne ceptis signojn de tio ke la venko de la
povis alveni antaŭ la groto kaj parto- Pelajo kaj ĉi ties montaranoj estus
preni en la atako al tiu loko, sed plej- faktoro de kuraĝiĝo por la astura loĝ-
parto el ĝi restis sur la vojo, kie la antaro kaj la tuta regiono makaŝe ri-
asturoj povis subite ataki deflanke en belus kontraŭ la islamaj trupoj anko-
iu(j) punkto(j) kaj tranĉi ĝin. La tru- raŭ troviĝantaj tie. Li komprenis ke
poj de Alkamo ne povis manovri en per la trupoj je kiuj li disponis li ne
tia tereno kaj estis facila viktimo por povus alfronti tiutipan ribelon, kaj ke
la atakoj de la gerilanoj. Tiele estiĝis la rezisto estus senutila. Do, kontaĝ-
la kondiĉoj por ke Pelajo kaj la cete- ita de la ĝenerala paniko de siaj tru-
raj montaranoj de la groto eliru el tiu La groto de Kovadongo nuntempe. poj li decidis forlasi tiun regionon
loko kaj ataku la avangardon de la kiu tre rezultis fatala por la sarace-
muzulmana kolono, kiu estis detruita. Alkamo mortis noj. Sed li ne sukcesis savi la postrestaĵojn de tiu ar-
viktimo de tiu atako kaj sia armeo restis sengvide kaj meo per kiu li volis sufoki la asturan ribelon de la jaro
dispartigita en kelkaj pecoj laŭlonge de la mallarĝa va- 718. Antaŭ la eliro el la regiono, la asturoj atakis la re-
lo, furioze atakata de la asturaj gerilanoj. Etendiĝis tiriĝintajn maŭrajn trupojn kaj ekstermis ilin en iu loko
paniko inter la maŭra kolono kaj neniu kapablis preni nomata Olalies (Proazo). En tiu batalo mortis eĉ la
ĝian komandon kaj organizi ĝian retiriĝon. La trupoj estro Munuzo. Post tiu nova muzulmana katastrofo
disfuĝis senorde. Tiu parto de la ariergardo kiu ne estis restis neniu vivanta maŭro norde de la kantabra mont-
ekstermita de la montaranoj fuĝis direkte al Kango, aro, kaj Asturio restis, provizore, libera el la muzulma-
kie, ĉiukaze, la ĝis tiam submetitaj asturoj ne akceptus na superregado ekzistanta en la cetero el la lando. Por
ilin paceme. Kaj la anoj de tiuj partoj de la cetero el la kompreni ĉi tiun novan venkon de la asturoj sur la
armeo kiuj ne estis masakritaj sur la vala vojo disfuĝis maŭroj oni devas konsideri ke por eliri el Asturio di-
ĉiudirekten tra la densa arbaro de la flankaj holmoj. La rekten al la centra alt-ebenaĵo de Hispanio oni devas
trupoj de la avangardo, apartigitaj de la cetero el la ar- trairi montaran terenon en kiu la asturoj sin aranĝis pli
meo kaj sen ebla reveno al sendanĝera pozicio, povis lerte ol la fremduloj nekonantoj de la tereno. Do, la
fuĝi nur laŭ la sola vojeto kiu troviĝis antaŭ ili, tio muzulmanoj retiriĝantaj post la malvenko de Kovadon-
estas direkten al la lakoj kiuj troviĝas kelkajn kilome- go, en malpli granda nombro ol ili estis alveninte tra la
trojn supren. Je la komenco de tiu fuĝo ili sendube sama vojo, kaj demoralizitaj pro la menciita malvenko,
suferis kruelegan masakradon. Sed la montaranoj de ne povis elteni la atakon de la asturaj batalantoj kies
Pelajo ne povis okupiĝi pri ili dumlonge ĉar en la valo nombro tre estis plikreskinte lasttempe.
13