Page 32 - heleco-95

geedzigon la reĝo de Navario kun Leodegundia, filino kontraŭ la kalifejo. La afero rezultas tre dubinda, sed
de Ordonjo. Sed la ruiniĝo de la prestiĝo de Muzo mal- tamen tiele estis registrita: du asturaj armeoj, unu ko-
favore efikis sur la politika situacio en Toledo. La pov- mandata de la reĝo mem kaj alia de iu parenculo lia,
ekvilibro inter la du muzulmanaj regnoj de Hispanio eble frato, nomata grafo Rodrigo, profunde eniris en la
rompiĝis malfavore al Muzo kaj rezulte de tio la situa- teritorion de la andaluzia regno kaj atakis la urbojn Ko-
cio de lia filo Lope kiel konsulo de Toledo iĝis neelten- rion (en Ekstremaduro!) kaj Talamankon (proksime al
ebla. La toledanoj devis submetiĝi al la emiro de Kor- Madrido!). Tiuj, kiuj povus kredi tion, kredu ĝin. La
dovo kaj la prezo por atingi ties favoron estis la demeto muzulmanaj kronikoj diras eĉ ne unu vorton pri tiuj
de Lope, kiu poste estis dum iom da tempo enkarcer- militaj entreprenoj de la asturoj. Se vere okazis tiuj ata-
igata en Kordovo. Krome la emiro Muhammado povis koj, ĉiukaze temis pri nura raziado, simila al tiu kiun
fari ion kio al li ne eblis kiam Muzo estis potenca; en la faris Alfonso la 2-a en Lisbono, ne konkerado de teri-
jaro 860, unu jaron post la venko de Ordonjo super torio, nedefendebla en la kondiĉoj kaj forto-rilatoj de
Muzo, eniris en ĉi ties regnon unu armeo de la kalifejo tiu epoko. Pli efika, de strategia vid-punkto, estis la re-
kun la celo ataki la Navarian Regnon sed ankaŭ, fakte popolado, kiu daŭradis ankoraŭ tiam, de la zono de
kaj samtempe, okupi la regnon de Muzo. Ĉi tiu devis Bierzo kaj cetero de la regiono norde de la Duero-
uzi sian tutan kapablon je intrigo kaj diplomatio por rivero. La disvolviĝo de la maŭra kampanjo de la jaro
subteni sian ŝanceliĝantan povon kaj situacion. Provi- 863 montris la veran gradon de la malekvilibro inter la
zore li saviĝis kaj kuraĝis entrepreni procezon de reku- fortoj de la Kordova Kalifejo kaj tiuj de la Astura, aŭ
perado de lia perdita povo kaj influo. Inter la intrigoj Galegia, Regno. Miloj kaj miloj da maŭraj kavaliroj
de li elpensitaj por restarigi sian elstaran politikan situ- estis mobilizitaj por la granda milito kontraŭ Ordonjo.
acion, Muzo aranĝis la edziniĝon de iu tre bela filino La milito daŭris du jarojn kaj kulminis per granda
sia kun Izrak ibn-Nantielo, ŭalio de Gvadalaharo. La maŭra venko en la batalo de Morkuero. Antaŭe la mu-
emiro Muhammado, prave, timis la manovradon de la zulmana armeo estis graste disrabinte la provincon. En
Banu-Kasiulo por rehavi politikan influon domaĝe al la Morkuero la astura armeo, komandata de iu frato de
kalifejo. Do, li petis eksplikadon al Izrak, kaj ĉi tiu por Ordonjo, ĉu eble la grafo Gatono? estis tre malgranda
trankviligi la emiron vojaĝis al Kordovo. Kiam Muzo kompare al tiu de Kordovo, komandata de la princo
eksciis tion decidis puni sian bofilon kaj adresiĝis kun Abd al-Rahmano ben Muhammado. Laŭ la arabaj kro-
siaj trupoj al Gvadalaharo. Dum la batalo, per impeta nikoj la kristana armeo estis ekstermita. La asturaj kro-
atako Muzo puŝis la soldataron de Izrak ĝis la rivero nikoj diras eĉ ne unu vorton pri tiu kampanjo.
Henaro. Surprizas ke 75-jara maljunulo kia Muzo tiam Eĉ se estis grava muzulmana venko en tiu milito, la
estis persone komandante la bataladon de siaj trupoj. profito ne estis politika ĉar, kiel kutime, oni ne okupis
Izrak sukcesis rezisti la atakon de sia bopatro kaj sia- teritorion sed oni atingis nuran disrabaĵon. Do temis pri
vice kontraŭatakis. Dum la batalado la maljuna Muzo raziado, eĉ se tre grand-skala. Krome la perdoj de la
estis grave vundita kaj devis retiriĝi kun sia armeo. Pro maŭraj trupoj sendube estis enormaj ĉar la sekvintan
la graveco de la vundoj li ne povis plu surrajdi sian ĉe- jaron oni ne organizis novan kampanjon. En la jaro
valon, kaj dum 22 tagoj, dum la lanta retroiro al lia 865, jes ja, okazis nova muzulmana atako subgvide de
regno, forpasis la “tria reĝo de Hispanio”. la sama armeestro kaj kontraŭ la sama zono, la orienta
Estis la jaro 862, tri jarojn post lia malvenko antaŭ la landlimo de la astura regno. Plua raziado, sed nenia
astura reĝo Ordonjo. Tiu venko ebligis la kulminon de provo okupi kaj kontroli la teritorion. Se tiuj kam-
la ruino de Muzo kiu poste okazis, kaj tio evidentiĝis panjoj estis veraj –ankaŭ ili ŝajnas sufiĉe dubindaj– oni
kiel grava damaĝo por la astura regno. Malaperis la devas konkludi ke la muzulmanoj ne havis strategian
regno de la Banu Kasi kaj de tiam estis neniu ŝirmo planon por sia tiama militado. Ĉiam laŭ la arabaj kroni-
inter tiu regno kaj la kalifejo, kaj Muhammado povis koj, la emirejo efektivigis alian ofensivon la sekvintan
dediĉiĝi al la organizado de gravaj kampanjoj kontraŭ jaron, 866. Se vere, tiu milito okazis jam post la morto
la kristanaj regnoj de la nordo. Rimarkindas ke la loko de Ordonjo, ĉar ĉi tiu forpasis la 27-an de majo de tiu
elektita por la atakoj estis, pluafoje, la zono de Alavo jaro, kaj la kampanjoj kutime daŭradis ĝis la aŭtuno.
kaj la tiam naskiĝanta Kastilio. Ĝis tiam, en tiu regio- Kromanfoje ni rimarkigas ke la laste menciitaj maŭraj
no, neniam la maŭraj armeoj estis venkitaj de la krist- ofensivoj, same kiel plejparto el la antaŭaj, centriĝis en
anoj. Krome la nutraĵ-provizado estis pli facila tie. Ma- tiu regiono de Alavo kaj la teritorio kiu estis la ĝermo
le, en la frontoj alireblaj tra la ebenaĵo de la valo de la de la regno de Kastilio. Neniu en tiu epoko povis dive-
Duero-rivero kelkfoje estis detruitaj arabaj armeoj kaj ni ke laŭ la pasado de la tempo tiu estonta Regno de
krome la provizado estis vera problemo en tiu ebenaĵo. Kastilio estos la vera centro de Hispanio, kulminanto
Al ĉio-ĉi aldoniĝis la fakto ke dum la antaŭaj jaroj la de la entrepreno de la Rekonkero kaj ariĝanto de la ce-
zono inter la Duero kaj la kantabra montĉeno estis re- teraj hispanaj regionoj. Kaj eble pli interese: en tiu eta
popolita kaj refortikigita. Do la sultano tute ne pensis peco de la hispana teritorio estis formiĝante tiam la
ataki tra tiu linio. La kampanjo de la emiro kontraŭ la lingvo kiu, post la pasado de 1100 jaroj, troviĝus inter
zono kie konverĝas la regnoj de Galegio kaj Navario la du aŭ tri idiomoj pli parolataj en la mondo. Ja, nun-
okazis en la printempo de la jaro 863. Se kredi la kro- tempe parolas la hispanan (kastilian) lingvon ne malpli
nikojn de la epoko de Alfonso la 3-a, tri jarojn antaŭe, ol 450 milionoj da personoj. Ŝajnas ke nur la ĉina ha-
en 860 estis Ordonjo mem kiu entreprenis ofensivon vas pli da denaskaj parolantoj.

32