Page 61 - heleco-95

Temante en Esperanto pri la Regno de Asturio, ŝajnas dece iome pri-
trakti la lingvan aferon de tiu regno, la lingvojn kiujn oni parolis tie en
tiu epoko kaj tiujn kiuj ekformiĝis tiam kaj oni parolas nuntempe. Nu,
ĉi-cele ni pensas ke oni devus komenci pri la eŭskera aŭ vaska lingvo,
kaj tio ĉar el ĉiuj kiuj rilatas al ci tiu temo ĝi estas la sola kiu ne de-
venas el la latina. Ja, ĝi estas pli antikva ol la latina kaj eble pli antikva
ol ĉiu ajn lingvo nun parolata en la mondo, kaj krome ĝi plu ekzistas
nuntempe kiam jam malaperis la latina.
Tiu eŭska aŭ vaska gento iome rilatas al la Asturia Regno ĉar en ĉi tiu
ĉiam estis enkalkulita ioma parto el ties teritorio. Alia pli ampleksa
parto el la teritorio de la eŭsko-parolantoj estis enkalkulita en la Nava-
ria Regno, kaj alia parto, ankaŭ ĝi tre ampleksa, apartenis tiam al la
Franka Regno de la Karolidoj kaj nuntempe al Francio. La aparteno de
iu parto el Eŭskio al la Asturio Regno ne ĉiam estis bone akceptata de
la vaskoj. La reĝo Fruelo devis militi kontraŭ ili por submeti ilin. Oka-
ze de tiu kampanjo, Fruelo enamiĝis al iu eŭskino, Muna, kaj edziĝis al
ŝi. Alfonso la 2-a, filo de ambaŭ, reĝis poste dumlonge kaj en tiu epo-
ko la vaskoj de la zono inkludita en la Asturia Regno bone eltenis sian
apartenon al ĝi.
Sed, kiel dirite, krom la vaskoj inkluditaj en la Asturia Regno, estis an-
kaŭ tiuj de Navario kaj Frankujo. Kaj ene de la tri zonoj estis kelkaj
variantoj de la eŭskera lingvo. Fakte, ĉiu valo havis, kaj daŭre havas, Aita guréa ceruétan za-
udena, santificabédi zu-
sian specifan varianton de la eŭska lingvo. Sur ĉi paĝo ni prezentas du re izéna, etorribédi zure
versiojn de la preĝo «Patro Nia» en du variantoj de la vaska idiomo. erreinua, cumplibedi zu-
Oni povas vidi la similecon de ambaŭ kaj ankaŭ ties diferencojn. Ek- re borondátea céruan
zistas aliaj eŭskaj versioj de tiu kristana preĝo. Ĉi rilate menciindas ke becála lúrrean ere.
eŭskio estis la lasta regiono kiu estis kristanigita en Hispanio. En la Emanzagúzu gure egu-
komenca etapo de la Asturia Regno la loĝantoj de tiu regiono estis an- noróco óguia egún eta
koraŭ paganoj. La araboj, en la mencioj kiuj faras pri la eŭskoj en siaj béti, barcadazquigúzu gu-
kronikoj, nomas ilin majus. Tiu titolo havas ne etnian sed religian sig- ri gueuren zórrac. ala
nifon. Ĝi signifas “pagano” kaj per sama nomo ili menciis la vikingojn nola guc barcatzenbai-
ĉar ĉi tiuj, same ol la tiamaj vaskoj, estis paganoj. Tamen al la krist- tiogúte gú zorrgaituzte-
anoj, ĉar ĉi tiuj estis monoteistoj kial la muzulmanoj, ĉi tiuj nomis ilin néri, ta ezcaizazula ú tzi
ne “paganoj” sed “ne-kredantoj”. tentácioan erórcera. ta
Rilate al la etnio de la vaskoj rimarkindas ke ili apartenas al neniu el la libragaizazu gaitzetic.
popoloj de la teritorioj de ilia ĉirkaŭo; keltoj, iberoj, etruskoj… Iuj spe-
cialistoj pri ĉi tiu temo opinias ke la eŭskoj ne apartenas al la hindo-

61