Page 118 - heleco-97

al tio ke en januaro oni provis fari novan elŝipiĝon mal-
antaŭ la germana defend-linio. Fine, la 22-an de majo la

aliancanaj trupoj sukcesis pretersuperi la germanan rezis-
ton ĉirkaŭ Monte Cassino kaj liberigi la urbon Romo, kie
la trupoj de la usona generalo Clark eniris la 5-an de

junio. La liberigo de Romo estis psikologie grava evento
en la kunteksto de la milito. Post tio, la reĝo Viktoro
Emanuelo abdikis favore al sia filo Umberto la 2-a; la
registaro de Badoglio estis anstataŭita per koalicia

registaro gvidata de Ivanoe Bonomi en kiu ĉiuj rezistaj
partioj estis integritaj, inkluzive de la Komunista; ĉi
ties gvidanto, Palmiro Togliatti, ekzilita en Moskvo, re-

venis al Italio en marto kaj postulis la unuecon de la
Rezisto, la formadon de Registaro de nacia unueco kaj
la prokraston de la institucia demando -monarkio aŭ
respubliko- ĝis la fino de la milito.

Sed ankoraŭ granda parto el Italio, norde de Romo, apar-
tenis al la Respubliko de Salò, de la Duce, fakte sub kon-
trolo de 22 divizioj de la germana armeo. Oni devis daŭ-

re batali; la 24-an de julio jam estis liberigitaj Livorno
kaj Pizo, interalie, kaj la 18-an de aŭgusto la trupoj de la
Aliancanoj jam estis enirinte en Orvieto, Peruĝo, Arezzo

kaj Firenco, kaj la batalado pludaŭris… Kaj ankaŭ estis
avancado de la kontraŭ-naziaj fortoj en Rusio. Leningra-
do estis liberigita la 26-an de januaro, kaj la rusaj armeoj

alvenis ĝis la landlimoj de Estonio, Litovio, Polujo, Hun-
gario, Rumanio… Sed tamen, tiam la plej grava fronto
de la milito kontraŭ la hitleraj trupoj estis nek Italio, nek
Rusujo: la 6-an de junio de tiu jaro 1944, ĝuste unu tagon

post la liberigo de Romo, komenciĝis la invadon de Fran-
cio tra la marbordo de Normandio far usonanoj kaj britoj.
La elŝipiĝo de la trupoj, kun ties armilaro, tankoj, ktp.,

estis sukcesa ĉar estis surpriza en kio rilatas al la loko.
La germanoj tute ne estis sciantaj kie konkrete okazus
la operacio. La floto de la Aliancanoj kiu protektis la
operacion konsistis el 1213 ŝipoj. La homoj kaj la milita
materialo destine al tiu operacio estis transportita de

7000 boategoj. 5000 ĉas-aviadiloj kontribuis al la realig-
ado de la operacio. 23.000 paraŝut-soldatoj, du nord-
amerikaj divizioj kaj unu brita, estis surterigitaj malantaŭ

la germanaj linioj. En tiu marborda zono de Normandio

118