Page 67 - heleco

La reĝado de Alfonso la 12-a estis pli stabila ol tiu de lia
patrino. Cánovas elpensis sistemon de alternado de du poli-
tikaj moderaj fortoj de la hispana burĝaro. Li kaj Sagasta

interakordis tiun alterniĝon de du dinastiaj partioj. Alia merito
de tiu sistemo de Cánovas estis tio ke ĉesis la influo kaj

interveno de la armeo kiuj estis granda en la antaŭa reĝado.
Sed tiu sistemo, en kio rilatas al ĝia karaktero kaj funkci-
ado, estis korupta per si mem. La alternigo de la registaroj
de Cánovas kaj Sagasta estis interakordita artefaritaĵo kiu

tute ne respegulis la politikan situacion kaj evoluadon de
la hispana socio. Same kiel en la reĝadoj de Izabela kaj
Amadeo, kaj ankaŭ dum la Respubliko, la registaroj ne

estis rezulto el faritaj balot-procezoj, sed inverse, ĉiu
nova registaro organizis, per la ŝtata povo, balotadon por
atingi parlamentan apogon.
La metodo por aranĝi, far la regantaro, la popolan voĉdon-

adon estis la t. n. «kacikismo». En la kunteksto de la hispana
politiko la koncepto de kacikismo indikas homojn kun gran-
da influo en kamparaj teritorioj. La pribalota tereno estis

la ĉefa kvankam ne la sola konkretiĝo de la kacikismo. La
klientisma strukturo en la hispana socio akiris sian definiti-
van formon meze de la 19-a jarcento kiam, per la vendo

de konfiskitaj havaĵoj, la kampara klientismo devis adapt-
iĝi al merkata ekonomio. La kacik-sistemo havis sian ĉefan
forton en la agrara mondo, kvankam ĝi ankaŭ agis, mal-

pligrade, en la urboj. La kacikoj kontroladis la voĉdonojn
de ĉiuj homoj kun balot-rajto en sia loko, kio estis la bazo
de la politika alternigo kiun postulis la reĝimo de Cánovas.
La kacikoj estas homoj kun ekonomia povo, kiuj havas

armitajn sikariojn, kapablajn timigi siajn najbarojn, kiuj
sciis, ke se la aferoj ne irus laŭ la deziroj de la kaciko, ili
povus suferi fizikan damaĝon. La hispana liberala reĝimo

estis ĉiam dominata koncerne la balotprocezoj per fraŭdo
kaj sindetenismo.
Jes, la balotoj en Hispanio estis markitaj de fraŭdo, kiu
per si mem estis sufiĉe grava por fariĝi la figuro mem de la

politika sistemo. Fraŭdaj mekanismoj, kiuj komenciĝis per
la manipulado de la balota listo, en kiuj aperis la malsan-
uloj, forpasintaj kaj nekonataj individuoj, kies voĉoj estis
profitataj de tiuj, kiuj montris pli grandan lertecon en pa-

rodii kaj duobligi voĉojn. La Ministrejo pri internaj aferoj

67