Page 50 - heleco-99
P. 50

kontribuis al la prizorgado de la tomboj de falangistaj volont-

                                   uloj kiuj batalis kune kun la germanoj sur la rusa fronto.
                                   Rodríguez Zapatero heredis fortan ekonomion plejparte danke
                                   al la membreco de Hispanio al la eŭro-monunuo. Aliĝi al la
                                   komuna eŭropa valuto postulis merkatan liberaligon kaj kaŭzis

                                   enfluon de malmultekosta kredito, eŭrop-uniaj financoj kaj
                                   eksterlanda rekta investo. Granda parto el la kresko de la Mal-
                                   neta Enlanda Produkto estis rezulto de la ekspansio de la kons-

                                   truado, kiu kreis milionojn da laborlokoj kaj instigis korupton.
                                   La epoko de facila mono komenciĝis kiam la interezo-pro-
                                   centoj de la landoj de la Eŭrozono falis de 14 al ĉirkaŭ 3

                                   procentoj. Germanaj kaj francaj bankoj pruntedonis monon
                                   al hispanaj bankoj, permesante al siaj klientoj aĉeti germanajn
                                   kaj francajn konsumvarojn kaj unuan aŭ duan hejmon. Dum

                                   la unua regadperiodo de Zapatero, la ekonomio kreskis je
                                   ĉirkaŭ 3 elcente ĉiujare kaj la senlaboreco falis de 11,5 elcento
                                   en  marto  2004  al  8  elcento  en  2007.  Popersona  enspezo
                                   superis la mezumon de Eŭropa Unio kaj ĝi estis super tiu de

                                   Italio, sed kaj la publika kaj la privata ŝuldo estis for de kon-
                                   trolo kaj ĉiu riĉaĵo dependis troe de la konstruado. La unuaj
                                   signoj de krizo aperis meze de 2007, kiam la hispana ekonomio

                                   jam malrapidiĝis. La bobelo krevis post la internacia financa
                                   krizo de 2008 kaj la Malneta Enlanda Produkto falis je 4,6
                                   elcento fine de 2009. Hispanio eniris recesion, kiu daŭris
                                   ĝis 2013. La ekonomia kresko falis de 3,6 elcento en 2007 al

                                   malpli ol 1 elcento en 2008. La konstruado-sektoro kuntiriĝis
                                   35  elcento  inter  2007  kaj  2010.  Unu  miliono  da  labor-
                                   postenoj estis perditaj, influante la ceteron de la ekonomio.

                                   Senlaboreco altiĝis al 25 elcento kaj la junulara senlabor-
                                   eco atingis 55 elcenton.
                                   Krom la ekonomia krizo, dum la unua periodo de la registaro

                                   de  Zapatero  oni  semis  ankaŭ  en  Katalunio  la  semojn  de
                                   politika krizo kiu danĝeris disŝiri Hispanion. 16 elcento de la
                                   hispana  loĝantaro  loĝas  en  Katalunio,  sed  ĝi  reprezentas

                                   proksimume 20 procente de ĝia ekonomio. La malrapida kaj
                                   malvolonta translokigo de funkcioj de Madrido al Barcelono
                                   generis malkontenton en Katalunio. Paralele, Jordi Pujol sekvis
                                   politikon plifirmigi la senton de nacia identeco bazita sur

                                   lingvo kaj kulturo. En 1990, li komisiis teamon de katalunaj
                                   intelektuloj redakti “Strategio por recatalanització”. Ĝi estis
                                   programo destinita pruvi al la loĝantaro, ke Katalunio estis


                                                         50
   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55